سورئال در روانشناسی

سورئالیسم به عنوان یک مکتب هنری و فکری در قرن بیستم، تاثیرات عمیقی بر روانشناسی و مطالعات مرتبط با ذهن ناخودآگاه داشته است. این مکتب که در ابتدا در ادبیات و هنرهای تجسمی ظهور کرد، به سرعت در حوزه روانشناسی نیز نفوذ یافت و به ابزاری برای بررسی افکار، رویاها و ناخودآگاه انسان تبدیل شد (کاظمی، ۱۳۹۸). سورئالیست ها معتقد بودند که واقعیت برتر زمانی نمایان می شود که ذهن از قیود منطقی رها شده و به ناخودآگاه خود اجازه ابراز دهد (همتی، ۱۴۰۰).در روانشناسی، نظریات مرتبط با سورئالیسم بر پایه نقش ناخودآگاه در رفتار و احساسات انسان شکل گرفته اند. پژوهش های انجام شده در این زمینه نشان می دهند که تکنیک های سورئالیستی مانند تداعی آزاد و تحلیل رویاها می توانند به روان درمانی کمک کنند (نصیری، ۱۳۹۷). به ویژه، در روش های درمانی نوین از هنر سورئال برای بیان احساسات سرکوب شده و کاهش تنش های روانی استفاده می شود (رحمانی، ۱۳۹۹). این شیوه ها به افراد کمک می کنند تا از طریق ابزارهای تصویری و نوشتاری، محتوای ذهنی خود را بدون واسطه منطق بیان کنند.یکی از جنبه های مهم سورئالیسم در روانشناسی، تاثیر آن بر خلاقیت و نوآوری ذهنی است. مطالعات نشان داده اند که استفاده از روش های الهام گرفته از سورئالیسم مانند نوشتار خودکار و تصویرسازی ذهنی، موجب افزایش خلاقیت و ارتقای تفکر انتقادی در افراد می شود (حسینی، ۱۳۹۶). این روش ها در محیط های آموزشی و مشاوره ای نیز مورد استفاده قرار می گیرند تا توانایی های شناختی و احساسی افراد را تقویت کنند.علاوه بر این، روانشناسان معاصر از مفاهیم سورئالیستی برای تحلیل مشکلات روحی مانند اضطراب و افسردگی بهره می برند. به اعتقاد برخی محققان، مواجهه با عناصر سورئالیستی در هنر و ادبیات، به دلیل تحریک ناخودآگاه، می تواند به کاهش علائم اضطرابی کمک کند (عباسی، ۱۴۰۱). این دیدگاه، نقش هنر در فرآیند درمان را پررنگ تر کرده و نشان می دهد که شیوه های غیرکلامی مانند نقاشی و داستان پردازی می توانند در کشف احساسات درونی افراد موثر باشند.

کلیدواژه ها:

سورئالیسم- ناخودآگاه-روانشناسی-روان درمانی-خلاقیت