تقویت تاب آوری هیجانی نوجوانان از رهگذر آموزش سواد رسانه ای: رویکردی پیشگیرانه در تربیت رسانه ای

در عصر حاضر، نوجوانان در معرض حجم انبوهی از پیام های رسانه ای قرار دارند که اغلب فاقد پالایش روان شناختی اند و می توانند زمینه ساز آسیب های هیجانی و روانی شوند. مواجهه ی مداوم با تصاویر، اخبار و محتوای اغراق آمیز یا تحریف شده، می تواند تعادل روانی نوجوانان را مختل کرده و آسیب پذیری هیجانی آنان را افزایش دهد. در این میان، آموزش سواد رسانه ای به عنوان راهکاری نوین و پیشگیرانه، نه تنها در تحلیل و ارزیابی محتوای رسانه ای موثر است، بلکه در ارتقای تاب آوری هیجانی نوجوانان نیز نقشی کلیدی ایفا می کند. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر آموزش سواد رسانه ای بر تقویت تاب آوری هیجانی نوجوانان در بستر نظام آموزشی است. روش تحقیق حاضر، نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری، دانش آموزان پایه نهم شهر تهران بوده اند که از میان آن ها با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، ۶۰ نفر انتخاب شدند و در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه تحت آموزش سواد رسانه ای با تاکید بر مهارت های شناختی، تفکر انتقادی، و مدیریت هیجان قرار گرفتند. برای سنجش تاب آوری هیجانی از پرسشنامه تاب آوری هیجانی کانر و دیویدسون (۲۰۰۳) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش سواد رسانه ای تاثیر معناداری در افزایش تاب آوری هیجانی نوجوانان دارد (p<۰.۰۱). یافته ها حاکی از آن است که سواد رسانه ای نه تنها به توانایی تحلیل و تفسیر پیام های رسانه ای کمک می کند، بلکه از طریق تقویت خودآگاهی، تنظیم هیجان، و مهارت های مقابله ای، می تواند از بروز آسیب های روانی پیشگیری کند. بر اساس نتایج این پژوهش، گنجاندن آموزش سواد رسانه ای در برنامه درسی مدارس به عنوان یک رویکرد تربیتی و روان شناختی توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

سواد رسانه ای ، تاب آوری هیجانی ، نوجوانان ، آسیب پذیری روانی ، تربیت رسانه ای