تاثیر نقش رسانه ها (روزنامه، رادیو و تلویزیون) و فضای مجازی (تلگرام و واتس اپ) در میزان مشارکت مردم در انتخابات در جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶

پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سوال اساسی است که نشان دهد نقش رسانه ها (روزنامه، رادیو و تلویزیون) و فضای مجازی در میزان مشارکت سیاسی مردم در انتخابات در جمهوری اسلامی از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ به چه شکلی بوده است. روش پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی با استفاده از روش کتابخانه ای می باشد و برای پاسخ به پرسش مذکور مفروض اصلی پژوهش این است که نشان دهد رسانه ها و فضای مجازی نقش قابل توجهی در برنامه های انتخاباتی، شفاف نمودن مواضع و تفکرات نامزدها و پاسخ دادن به تقاضای شهروندان در میزان مشارکت سیاسی در بازده زمانی مورد پژوهش ایفا کرده است. از این رو برای تحلیل دقیق موضوع در درجه نخست، مهم ترین نظریه های موجود در علم ارتباطات و مشارکت سیاسی را مورد بررسی و تدقین قرار قرار دادیم. تعریف متغییرهای مورد پژوهش با توجه با بحران مفاهیم در علوم انسانی هرچند دشوار است؛ لیکن با کمی تساهل و تسامح به تعریف مفاهیم اصلی پرداخته ایم. یکی از متغییرهای اصلی مورد نظر مفهوم مشارکت سیاسی در انتخابات است. سابقه تاریخی مشارکت سیاسی و دخالت در تعیین سرنوشت را می توان در دولت –شهرهای یونان باستان به ویژه دولت-شهر آتن جست و جو نمود. هرچند مفهوم مشارکت سیاسی از مفاهیم جدید در علوم سیاسی است؛ لیکن نباید این مفهوم را فارغ از سابقه ی تاریخی دانست. شبکه های مجازی واتس آپ و تلگرام از جمله مهمترین فناوری های مدرن به شمار می آیند که تحولات شگرفی را در عرصه های گوناگون سیاسی و اجتماعی به وجود آورده اند. در واقع این ارتباطات مجازی بین افراد در قالب شبکه سازی اجتماعی، بر پایه مشارکت همگانی بنا شده اند. از این رو، شبکه های اجتماعی، به عنوان فضاهایی در دنیای مجازی که برای ارتباط میان افراد مختلف، با سطوح گوناگون دسترسی به وجود آمده اند، به علت بی مکانی حاکم بر اینتریت بر علایق افراد و گروه ها بنیان نهاده شده اند. ایجاد ارتباطات جمعی و میان فردی، تشکیل اجتماعات مجازی، اطلاع رسانی، تبادل اطلاعات و نظرات از شناخته شده ترین کارکردهای این فضاها هستند. نقش رسانه ملی در شکل دادن به افکار عمومی و افزایش مشارکت سیاسی در این دوره چشمگیر است. و در همین راستا می توان گفت که یکی از وظایف اصلی رسانه ی ملی در این انتخابات تاثیرگذاری بر افزایش مشارکت عمومی در انتخابات و تلاش برای حضور حداکثری مردم در پای صندوق های رای بوده است.

کلیدواژه ها:

رسانه ، مشارکت سیاسی ، فضای مجازی ، انتخابات ، جمهوری اسلامی.