بازخوانی راهبرد های مدارا در سیره سیاسی- نظامی پیامبر اعظم (ص) (مطالعه موردی: اسیران، صلح حدیبیه و فتح مکه)

در تاریخ اسلام، سیره پیامبر اکرم (ص) سرشار از جلوه های متنوعی از تدبیر، تدافع و مدار است. این مقاله با تمرکز بر مفهوم «مدارا» به عنوان یکی از راهبردهای بنیادین در سیره سیاسی– نظامی پیامبر اعظم (ص)، به تحلیل سه موقعیت شاخص می پردازد: رفتار با اسیران جنگی، سیاست ورزی در صلح حدیبیه و مدیریت بحران در فتح مکه. در هر یک از این موقعیت ها، پیامبر اکرم (ص) از قدرت نظامی یا سیاسی خویش برای حذف یا حذف گری استفاده نکرد، بلکه با اتخاذ راهبردی مبتنی بر گذشت، انعطاف و کرامت انسانی، زمینه ساز تثبیت اخلاق نبوی در سیاست و جنگ شد. این نوشتار با روش توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر منابع تاریخی و روایی، تلاش می کند نشان دهد که مدارا در سیره نبوی صرفا رویکردی اخلاقی نبوده، بلکه کارکردی راهبردی در پیشبرد اهداف سیاسی– اجتماعی اسلام داشته است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که پیامبر اعظم (ص) با بهره گیری از مدارا، نه تنها از شدت درگیری ها کاست، بلکه مشروعیت سیاسی و گسترش فرهنگی دعوت اسلامی را تضمین نمود.

کلیدواژه ها:

مدارا ، سیره سیاسی ، سیره نظامی ، راهبرد سیاسی ، مدیریت بحران.