روش های درمانی مبتنی بر سلول های بنیادی برای بیماری پارکینسون؛ امیدها و پتانسیل ها

بیماری پارکینسون (PD)، یک اختلال نورودژنراتیو پیش رونده است که با تخریب نورون های دوپامینرژیک در ماده ی سیاه مغز همراه بوده و منجر به بروز علائم حرکتی و غیرحرکتی می شود. این مطالعه ی مروری، با هدف بررسی پاتوژنز مولکولی بیماری پارکینسون، ارزیابی درمان های موجود و بررسی پتانسیل درمانی روش های مبتنی بر سلول های بنیادی انجام شده است. جستجوی سیستماتیک در پایگاه های داده PubMed/Medline، Science Direct، Scopus،Google Scholar و Web of Science تا سال ۲۰۲۲ انجام شد که منجر به شناسایی ۲۵۰ مقاله با استفاده از کلیدواژه های بیماری پارکینسون، درمان های سلولی، سلول های بنیادی مزانشیمی و سلول های بنیادی پرتوان القایی گردید. پس از غربالگری، مقالات پژوهشی اصلی برای تحلیل کیفی، انتخاب شدند. این مطالعه با طراحی مرور روایی، به بررسی شواهد موجود درخصوص پاتوفیزیولوژی بیماری پارکینسون، درمان های فعلی و مداخلات نوظهور سلول های بنیادی پرداخته و داده ها از طریق ارزیابی موضوعی مقالات مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها، نشان داد که اگرچه درمان های فعلی با بازیابی فعالیت دوپامینرژیک موجب بهبود علائم می شوند؛ اما قادر به توقف یا کند کردن پیشرفت بیماری نیستند. در مقابل، راهبردهای مبتنی بر سلول های بنیادی، به ویژه سلول های بنیادی پرتوان القایی بیمار محور، پتانسیل قابل توجهی در جایگزینی نورون ها و مدل سازی بیماری نشان دادند؛ اگرچه چالش هایی مانند تومورزایی و پاسخ های ایمنی، همچنان وجود دارند. درنهایت می توان نتیجه گرفت که درمان های سلولی، رویکرد امیدوارکننده ای برای درمان بیماری پارکینسون محسوب می شوند؛ اما پیش از کاربرد بالینی، باید موانع اخلاقی و فنی برطرف شده و تحقیقات بیشتری برای بهینه سازی ایمنی و کارایی این روش ها انجام پذیرد.

کلیدواژه ها:

بیماری پارکینسون ، روش های درمانی مبتنی بر سلول ، سلول های بنیادی مزانشیمی ، سلول های بنیادی پرتوان القایی