چالش ها و فرصت های استفاده کردن هوش مصنوعی در آموزش و پرورش

در دهه های اخیر، توسعه فناوری های نوین به ویژه هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) زمینه ساز تحولات گسترده ای در ابعاد مختلف زندگی بشر شده است. یکی از حوزه های اصلی که از این فناوری تاثیر می پذیرد، نظام آموزش و پرورش است. هوش مصنوعی به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای قرن حاضر، قابلیت تغییر در شیوه های سنتی تدریس و یادگیری را داراست. بهره گیری از این فناوری می تواند منجر به شخصی سازی فرایند یادگیری، افزایش بازده آموزشی، ارتقای عدالت در دسترسی به آموزش باکیفیت، تحلیل کلان داده های آموزشی برای تصمیم گیری بهتر، و بهبود فرایند ارزشیابی تحصیلی شود.در مقابل، ورود هوش مصنوعی به عرصه آموزش با چالش های مهمی نیز همراه است. از جمله این چالش ها می توان به فقدان چارچوب های اخلاقی مشخص برای استفاده از داده های آموزشی، تهدید حریم خصوصی دانش آموزان، احتمال وابستگی بیش از حد به سیستم های هوشمند و کاهش تعامل انسانی در محیط های آموزشی، و نابرابری در دسترسی به زیرساخت های لازم در مناطق محروم اشاره کرد. همچنین، نبود آگاهی و مهارت کافی در میان معلمان برای استفاده موثر از فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی می تواند روند پیاده سازی این فناوری را با موانع جدی مواجه سازد.مقاله حاضر با رویکردی مروری، به بررسی جامع و تحلیلی فرصت ها و چالش های پیش روی نظام آموزش و پرورش در مواجهه با فناوری هوش مصنوعی پرداخته است. در این راستا، مطالعات نظری و تجربی متعددی از پژوهشگران داخلی و بین المللی مرور شده تا تصویری چندجانبه و علمی از مزایا، موانع، تهدیدها و زمینه های توسعه این فناوری در عرصه آموزش ارائه گردد. هدف نهایی مقاله، فراهم آوردن بستری برای شناخت بهتر ابعاد مثبت و منفی هوش مصنوعی در آموزش و نیز ارائه پیشنهادهایی کاربردی به سیاست گذاران، معلمان و مدیران آموزشی برای بهره گیری آگاهانه و موثر از این فناوری در راستای ارتقای کیفیت یاددهی-یادگیری است.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، آموزش و پرورش ، فناوری های نوین آموزشی ، شخصی سازی یادگیری ، چالش های اخلاقی ، عدالت آموزشی ، تحلیل داده های آموزشی ، ارزیابی هوشمند ، تحول دیجیتال در آموزش