نقش مدیریت پسماندهای خطرناک در افزایش ایمنی شهری: تحلیلی بر رویکردها، چالش ها و راهکارهای بهبود

پسماندهای خطرناک، به ویژه در مناطق شهری، به عنوان یکی از مهم ترین منابع تهدیدآمیز برای سلامت انسان، محیط زیست و امنیت شهری شناخته می شوند. رشد سریع شهرنشینی، گسترش فعالیت های صنعتی، درمانی و شیمیایی، منجر به تولید روزافزون این نوع از پسماندها شده که در صورت فقدان مدیریت صحیح، می توانند پیامدهایی چون آلودگی خاک و منابع آبی، بروز بیماری های مزمن، و حتی وقوع بحران های زیست محیطی و بهداشتی گسترده را به دنبال داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش و کارکرد مدیریت موثر پسماندهای خطرناک در ارتقای سطح ایمنی شهری، با رویکردی توصیفی–تحلیلی و روش شناسی ترکیبی (کیفی و کمی) انجام شده است. داده های پژوهش از طریق تحلیل مستندات، مصاحبه با متخصصان حوزه محیط زیست و مدیریت شهری، و مطالعه میدانی در سه کلان شهر ایران گردآوری شده است.یافته های پژوهش نشان می دهد که مدیریت کارآمد پسماندهای خطرناک، شامل فرآیندهای تفکیک در مبدا، جمع آوری، حمل ونقل ایمن، پردازش و دفع استاندارد، نقشی اساسی در کاهش ریسک های محیطی، افزایش تاب آوری شهری، پیشگیری از حوادث ثانویه، و ایجاد بستر ایمنی پایدار در شهرها دارد. در مقابل، فقدان سیاست گذاری یکپارچه، کمبود تجهیزات تخصصی، ضعف در هماهنگی نهادی، و آگاهی ناکافی عمومی از جمله چالش های کلیدی در این حوزه شناخته شده اند. بر این اساس، پژوهش ضمن ارائه مدلی مفهومی برای پیوند میان مدیریت پسماندهای خطرناک و ایمنی شهری، بر ضرورت توسعه زیرساخت های فناورانه، تدوین چارچوب های حقوقی و نظارتی جامع، و آموزش همگانی در راستای ارتقاء امنیت زیستی و محیطی شهرها تاکید دارد. این مطالعه می تواند مبنایی برای سیاست گذاران شهری، مدیران محیط زیست و برنامه ریزان شهری جهت طراحی و اجرای راهبردهای ایمنی محور و زیست پایدار قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

ایمنی شهری ، پسماند خطرناک ، مدیریت شهری ، تاب آوری ، بهداشت عمومی ، مخاطرات زیست محیطی و شهرداری سمنان