بررسی تاثیر باورهای دینی بر سبک های یادگیری: مطالعات فرهنگی در نظام تعلیم و تربیت اسلامی

این مطالعه با هدف واکاوی تاثیر نظاممند باورهای دینی بر سبک های یادگیری در بستر تعلیم و تربیت اسلامی انجام شده است. پژوهش حاضر از رویکرد ترکیبی (کیفی-کمی) بهره برده که در مرحله کیفی با استفاده از روش تحلیل محتوای استقرایی، منابع اصیل اسلامی (آیات قرآن کریم، روایات معتبر و متون تربیتی اسلامی) مورد بررسی قرار گرفته و در فاز کمی، پرسشنامه های استاندارد سبک های یادگیری (شامل پرسشنامه VARK و مقیاس سنجش دینداری) بین ۲۰۰ دانش آموز پسر و دختر مقطع متوسطه دوم مدارس اسلامی در سه استان کشور توزیع و تحلیل شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مولفه های اعتقادی در پنج حوزه اصلی بر سبک های یادگیری تاثیرگذار بوده اند: ۱) تقویت یادگیری تاملی و تفکر نقادانه ناشی از تاکیدات دینی بر تدبر ۲) گرایش به یادگیری مشارکتی با تکیه بر مفاهیم امر به معروف و تعاون ۳) توسعه یادگیری فراشناختی از طریق خودارزیابی اخلاقی ۴) ایجاد تعادل بین سبک های یادگیری فردی و گروهی و ۵) تاثیرپذیری از الگوهای تربیتی دینی در روش های حل مسئله.نتایج تحلیلی حاکی از آن است که میانگین نمرات سبک های یادگیری فعال و مشارکتی در دانش آموزانی که سطح دینداری بالاتری داشتند، به میزان ۲۳% بیشتر از سایرین بود . این پژوهش با ارائه الگوی مفهومی ارتباط بین متغیرها، پیشنهاد می کند که برنامه ریزان درسی می توانند با تلفیق هوشمندانه آموزه های دینی و روش های نوین تدریس، به بازدهی آموزشی بالاتری دست یابند. یافته های این مطالعه می تواند مبنای ارزشمندی برای طراحی مدل های بومی یادگیری در نظام های آموزشی اسلامی فراهم کند.