تاثیر انس با قرآن بر فرهنگ و تمدن

قرآن کریم در جامعه ای نازل شد که درگیر جهالت، بت پرستی و بی عدالتی بود. عرب جاهلی با ویژگی هایی مانند نژادپرستی، ستم به زنان، جنگ های قبیله ای و نظام طبقاتی شناخته می شد. قرآن با محوریت توحید، عدالت و کرامت انسانی، تحولی بنیادین در این جامعه ایجاد کرد. مبارزه با شرک نخستین گام قرآن بود. با رد بت پرستی و دعوت به تفکر در آیات الهی، قرآن پایه های فکری جدیدی بنا نهاد. این تغییر تنها اعتقادی نبود، بلکه ساختار قدرت را نیز دگرگون کرد، زیرا بت ها نماد سلطه سران قبایل محسوب می شدند. عدالت اجتماعی از دیگر محورهای اساسی قرآن بود. با تاکید بر حقوق محرومان، منع ربا و تشویق به انفاق، نظام اقتصادی ظالمانه جاهلیت را اصلاح کرد. آیاتی مانند «ان الله یامر بالعدل والاحسان» (نحل:90) مبنای جامعه ای عادلانه شد. در حوزه اخلاق، قرآن ارزش های جدیدی مانند عفو، راستگویی و مسئولیت پذیری را جایگزین غرور و انتقام جویی جاهلی کرد. همچنین با اعطای حقوق مالکیت و ارث به زنان، تحولی انقلابی در جایگاه آنان ایجاد نمود، در حالی که بسیاری از تمدن های آن روز زن را موجودی پست می دانستند. روش قرآن در تغییر جامعه، ترکیبی از تربیت تدریجی و اصلاح ساختاری بود. این الگو امروزه نیز می تواند پاسخگوی چالش هایی مانند مادی گرایی افراطی و بحران معنویت باشد. تجربه موفق تحول جامعه عرب نشان می دهد که عمل به تعالیم قرآن ظرفیت نوسازی جوامع را دارد، همان گونه که خداوند فرموده: «ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم» (رعد:11). قرآن نه تنها کتاب هدایت فردی، بلکه برنامه ای جامع برای ساخت تمدنی الهی-انسانی است.