ارتباط مکانی عوامل اقلیمی و آلودگی هوا در ۱۰ سال گذشته شهر تبریز

آلودگی هوا خطری بزرگ برای بسیاری از شهرهای ایران به ویژه کلان شهر تبریز به شمار می¬آید. رشد شتاب آلود جمعیت، مهاجرت های روستایی، گسترش کارخانه ها، تراکم وسایل نقلیه، تبریز را به یکی از آلوده ترین شهرهای کشور ایران تبدیل کرده است. گذشته از عوامل انسانی، عوامل جغرافیایی نظیر موقعیت مکانی، شرایط توپوگرافی، عوامل طبیعی و وارونگی دمایی هم در شدت آلودگی هوای شهر تبریز موثر هستند. لذا در این پژوهش با استفاده از روش های تحقیقی توصیفی و با استناد به منابع و داده های هواشناسی و آلودگی هوا، رابطه مکانی عوامل اقلیمی بر روی آلودگی هوای شهر تبریز مورد بررسی قرار گرفت. با اخذ اطلاعات از ایستگاه های هواشناسی مرتبط با شهر تبریز و نیز داده های مربوط به کیفیت هوای تبریز در ایستگاه های سنجش کیفیت هوا و با استفاده از نرم افزارسیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشه های یکپارچه تهیه گردید که فاصله ها و پهنه بندی آلودگی ها در آن قابل نمایش می باشد. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش بین پارامترهای هواشناسی و پارامترهای آلودگی هوا رابطه مکانی و نیز هم بستگی معناداری وجود دارد. همچنین پراکنش پارامترهای آلودگی هوا در سطح شهر تبریز نشان می دهد که بیش ترین آلودگی در منطقه غربی و مرکز شهر ناشی از گازهای آلایندهSO۲ ، NO۲، O۳، CO بوده و در منطقه شرقی شهر تبریز این آلودگی مربوط به ذرات معلق می باشد. همچنین شاخص کیفیت هوا در فصول مختلف سال نشان داد، فصل تابستان و بهار کم ترین آلودگی هوا و فصل پاییز و زمستان بیش ترین آلودگی هوا را دارد.

کلیدواژه ها:

رابطه مکانی ، عوامل اقلیمی ، آلودگی هوا ، هم بستگی معنادار ، تبریز