بررسی غلظت، منشا و روابط فلزات سنگین در گرد و غبار منطقه سیستان: رویکردی نوین با استفاده از تحلیل های آماری

این مطالعه به بررسی غلظت و منشا فلزات سنگین در گرد و غبار منطقه سیستان، واقع در جنوب شرقی ایران، پرداخته است. نمونه برداری از ۱۴ ایستگاه در مناطق شهری، روستایی، صنعتی و کشاورزی به مدت یک سال انجام شد. غلظت ۱۴ فلز سنگین با استفاده از دستگاه پلاسمای جفت شده القایی (ICP) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که منگنز با میانگین mg/kg ۰۱/۴۶۳ بیش ترین غلظت را داشت، در حالی که مولیبدن با mg/kg ۷۹/۱ کم ترین مقدار را نشان داد. تغییرات فصلی قابل توجهی مشاهده شد، که بیش ترین مقدار آن ها در فصل تابستان بدست آمد. فاکتور غنی شدگی (EF) برای آرسنیک، کروم و وانادیم به ترتیب ۸/۲، ۳/۲ و ۱/۲ محاسبه شد که نشان دهنده غنی شدگی متوسط است. شاخص آلودگی (PI) برای این عناصر نیز آلودگی کم را نشان داد. تحلیل مولفه های اصلی (PCA) نشان داد که دو مولفه اول %۸/۹۴ از تغییرپذیری داده ها را توضیح می دهند. بررسی روابط بین عناصر نشان داد که در اکثر موارد، مدل های غیرخطی با AIC کم، R&sup۲; بالا و MSE کم، توصیف بهتری از روابط ارائه می دهند. آنالیز واریانس (ANOVA) نشان داد که ۷ عنصر از ۱۴ عنصر تغییرات معناداری در طول ماه های مختلف سال دارند (۰۰۱/۰<p). این مطالعه با ارائه یک رویکرد جامع و نوآورانه، درک عمیق تری از وضعیت فلزات سنگین در گرد و غبار منطقه سیستان فراهم کرده است. یافته های این پژوهش می تواند به توسعه استراتژی های مدیریتی موثرتر برای کاهش آلودگی و حفاظت از سلامت عمومی در منطقه کمک کند.

کلیدواژه ها:

فلزات سنگین ، گرد و غبار ، سیستان ، آلودگی ، محیط زیست