بررسی رابطه سبک های دلبستگی با عملکرد تحصیلی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان ابتدایی

در سال های اخیر، توجه به ابعاد روان شناختی رشد دانش آموزان ابتدایی به ویژه در زمینه عملکرد تحصیلی و سازگاری اجتماعی، به عنوان یکی از مولفه های اساسی موفقیت در مدرسه و زندگی اجتماعی، به طور فزاینده ای افزایش یافته است. از جمله عوامل کلیدی که نقش مهمی در رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی کودکان دارد، سبک های دلبستگی آنان است. سبک های دلبستگی، که در سال های اولیه زندگی در ارتباط با والدین و مراقبان اصلی شکل می گیرد، پایه گذار نوع تعامل فرد با محیط، همسالان، معلمان و ساختارهای آموزشی در سال های بعدی است.پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سبک های دلبستگی (ایمن، اجتنابی، دوسوگرا و آشفته) با عملکرد تحصیلی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دوره ابتدایی در استان خوزستان انجام شده است. با استفاده از روش پژوهش توصیفی – همبستگی، داده ها از طریق پرسشنامه سبک دلبستگی کودکان و مقیاس های استاندارد عملکرد تحصیلی و سازگاری اجتماعی گردآوری شده اند. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان ابتدایی دختر و پسر پایه چهارم تا ششم در چند منطقه آموزشی شهرهای مختلف خوزستان است. نمونه گیری به صورت خوشه ای چندمرحله ای انجام گرفت و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج نشان داد که سبک دلبستگی ایمن، رابطه مثبت و معناداری با عملکرد تحصیلی بالا و سازگاری اجتماعی مطلوب دارد. در مقابل، سبک های دلبستگی ناایمن (اجتنابی، دوسوگرا و آشفته) با کاهش نمرات تحصیلی، اضطراب اجتماعی، انزوا و اختلال در روابط بین فردی همراه بودند. یافته ها همچنین نشان دادند که تفاوت های جنسیتی در نحوه تجربه و اثرگذاری سبک های دلبستگی وجود دارد و دانش آموزان دختر با سبک ایمن، سازگاری اجتماعی بهتری نسبت به پسران از خود نشان دادند.این پژوهش تاکید می کند که شناخت و توجه به سبک های دلبستگی دانش آموزان از سوی معلمان، مشاوران و والدین می تواند به بهبود راهبردهای آموزشی، ارتقای روابط درون کلاسی، افزایش عزت نفس تحصیلی و در نهایت رشد متعادل شخصیت دانش آموزان منجر شود. این نتایج می تواند به عنوان مبنایی برای طراحی مداخلات روانشناختی در مدارس ابتدایی مورد استفاده قرار گیرد، به ویژه در مناطق بومی مانند خوزستان که تنوع فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در آن به چشم می خورد.

کلیدواژه ها:

سبک های دلبستگی ، عملکرد تحصیلی ، سازگاری اجتماعی ، دانش آموزان ابتدایی ، روان شناسی رشد ، تعاملات مدرسه ای