تاثیر فضای مجازی بر هویت اجتماعی دانش آموزان :مطالعه مروری نظام مند

در عصر حاضر، باتوجه به اینکه دسترسی به فضای مجازی و قرارگیری اینترنت در اختیار دانش آموزان در نوجوانی روبه افزایش است؛ لذا، این مطالعه مروری با هدف بررسی دقیق پژوهش هایی که جنبه های مختلف تاثیر فن آوری های جدید از جمله اینترنت و شبکه های فضای مجازی بر روی هویت اجتماعی دانش آموزان در سنین نوجوانی بررسی شده، انجام شده است و به این منظور، مقالات چاپ شده ایرانی به زبان فارسی از ترکیب کلیدواژه های "سبک زندگی دیجیتال"، "اینترنت"، "شبکه های اجتماعی مجازی"، "رسانه های نوین"، "شبکه اطلاعات جهانی" با کلیدواژه های "هویت اجتماعی"، "هویت ملی در پایگاه های گوگل اسکالر، سیویلیکا، مگیران و اس آی دی در محدوده زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ مورد جستجو قرار گرفتند. از میان مقالات یافت شده، تعداد ۸ مقاله که در مجموع به مطالعه حجم نمونه ای معادل ۲۷۴۸ نفر پرداخته بودند، در تجزیه وتحلیل نظام مند نهایی مورد بررسی قرار گرفتند. در بیشتر آن ها، نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شده و ابزار استفاده شده پرسش نامه محقق بود، روش تحقیق در ۲ پژوهش از نوع توصیفی همبستگی و در ۶ پژوهش دیگر از نوع پیمایشی انجام گرفته بود. در هر ۸ مطالعه گزارش شده است که اینترنت یا فضای مجازی بر هویت اجتماعی نوجوانان موثر بوده است و با آن رابطه معنادار دارد. از سوی دیگر، محققان در ۲ مطالعه به این نتیجه رسیدند که این رابطه معکوس است. به این معنا که نوجوانانی که زمان زیادی را در فضای مجازی سپری می کنند از روحیه جمع گرایی و همبستگی اجتماعی ضعیف تری برخوردارند و نسبت به جامعه تعهد کمتری دارند درنتیجه هویت اجتماعی آنان هم پایین تر از افرادی است که زمان کمی را در فضای مجازی صرف می کنند هم چنین افرادی که از اینترنت کمتر استفاده می کنند از مشارکت خوبی نسبت به جامعه برخوردارند به جامعه احساس تعلق بیشتری می کنند.

کلیدواژه ها:

هویت اجتماعی ، سبک زندگی دیجیتال ، اینترنت ، شبکه های اجتماعی مجازی ، رسانه