بررسی اثر بخشی درمان شناختی رفتاری بر کاهش درد مزمن و افزایش تاب آوری در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا

فیبرومیالژیا یکی از اختلالات مزمن و پیچیده است که با دردهای گسترده عضلانی و اسکلتی، خستگی مداوم و مشکلات روان شناختی نظیر اضطراب، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی به عنوان ویژگی های اصلی آن شناخته می شود. این بیماری به دلیل ماهیت چندبعدی آن نیازمند رویکردهای درمانی منسجم است که علاوه بر کاهش علائم جسمی، جنبه های روان شناختی و اجتماعی بیماری را نیز مورد توجه قرار دهد. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری (CBT) بر کاهش درد مزمن و افزایش تاب آوری در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا در شهر اصفهان است. جامعه آماری این پژوهش شامل بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا در مراکز درمانی اصفهان طی دوره زمانی شهریور ۱۴۰۳ تا فروردین ۱۴۰۴ بوده است. این پژوهش با روش شبه تجربی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. ابزارهای مورد استفاده پرسشنامه های استاندارد درد مزمن و تاب آوری بودند که داده های جمع آوری شده از آن ها با استفاده از آزمون های آماری تحلیل گردید. نتایج نشان داد که مداخله CBT تاثیر مثبت و معناداری در کاهش درد مزمن و افزایش تاب آوری بیماران داشته و بهبودهای قابل توجهی در هر دو متغیر مورد مطالعه مشاهده شد. علاوه بر این، بیمارانی که درمان شناختی رفتاری را دریافت کردند، توانمندی بیشتری در مدیریت هیجانات منفی و تنظیم استرس نشان دادند. همچنین، نتایج پژوهش بیانگر آن بود که این روش درمانی علاوه بر تاثیر در کاهش علائم جسمی، بر بهبود کیفیت روابط اجتماعی و افزایش انگیزه برای پذیرش بیماری نیز نقش مهمی ایفا کرده است. تحلیل های تکمیلی نیز همبستگی معناداری میان کاهش درد و افزایش تاب آوری نشان داد. یافته های تحقیق حاضر با مطالعات پیشین در زمینه تاثیر درمان های روان شناختی بر فیبرومیالژیا همخوانی داشت. بر این اساس، پیشنهاد می شود که از درمان شناختی رفتاری به عنوان یک ابزار مکمل و موثر در مدیریت علائم جسمانی و روان شناختی بیماران استفاده شود. چنین رویکردی می تواند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشیده، ظرفیت های روان شناختی آنان را تقویت کند، و میزان وابستگی آنان به درمان های صرفا دارویی را کاهش دهد. با گسترش برنامه های آموزشی مرتبط با CBT در مراکز درمانی، بهبود دسترسی تمام اقشار جامعه به این روش درمانی امکان پذیر خواهد بود.

کلیدواژه ها:

درمان شناختی رفتاری ، فیبرومیالژیا ، درد مزمن ، تاب آوری ، کیفیت زندگی