تحلیل جریان سیالات در رودخانه ها با مدل هیدرولوژیک (مطالعه موردی: رودخانه اهرچای)

تحلیل جریان سیالات در رودخانه ها و مجاری روباز در حالت کلی به روش های عددی هیدرولیکی و هیدرولوژیکی امکان پذیر است. در روش هیدرولوژیکی روش های ماسکینگام و ماسکینگام-کونژ برای روندیابی سیل در رودخانه ها به کار می روند. در پژوهش حاضر روندیابی سیل در طول رودخانه اهرچای (در حد فاصل ایستگاه های هیدرومتری کاسین و رشت آباد) در استان آذربایجان شرقی و به طول تقریبی ۳۳ کیلومتر صورت گرفته است. برای این منظور، ابتدا با استفاده از نتایج سیل مشاهداتی قبلی پارامترهای لازم برای امکان محاسبات روندیابی با استفاده از روش های ماسکینگام و ماسکینگام-کونژ صورت گرفت و سپس برای یک سیل ثبت شده دیگر محاسبات پخش سیل در دو حالت، از بالادست به پایین دست و از پایین دست به بالادست انجام پذیرفت. نتایج حاصل نشان داد که دقت هر دو روش مذکور در حد قابل قبول بوده ولی دقت روش ماسکینگام به روش ماسکینگام-کونژ برتری دارد. میزان تطابق هیدروگراف سیل خروجی در روش ماسکینگام با مقادیر مشاهداتی بیشتر از روش ماسکینگام-کونژ است. میانگین درصد خطا در روش ماسکینگام ۱۰% بوده و در روش ماسکینگام-کونژ به ۲۲.۲% محدود می شود. دلیل اختلاف دبی محاسباتی با مشاهداتی در روش ماسکینگام-کونژ کوهستانی بودن منطقه و استفاده از مساحت و محیط پیرامون متوسط مقطع عرضی رودخانه در ۳۳ کیلومتر طول بازه محاسباتی می باشد.

کلیدواژه ها:

جریان غیرماندگار ، مدل هیدرولوژیکی ، اهرچای ، روندیابی سیل