هژمونی نامطمئن و فرسایش ژئوپلیتیکی: نقش قدرت های جهانی و ظرفیت های بازدارنده ایران در پس لرزه های جنگ 12 روزه

منطقه خاورمیانه طی دهه های گذشته همواره کانون رقابت های ژئوپلیتیکی و تنش های مزمن بین بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای بوده است. در این میان، رابطه خصمانه ایران و اسرائیل یکی از مهم ترین محورهای بی ثباتی منطقه به شمار می رود که پیامدهای آن فراتر از روابط دوجانبه، بر معادلات قدرت های بزرگ و نظم منطقه ای تاثیر گذاشته است. جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل در ژوئن 2025 نقطه اوج این تنش ها و نمودی از برخورد مستقیم دو دشمن دیرینه بود که پس لرزه های آن بسیاری از محاسبات استراتژیک را در منطقه دستخوش تغییر کرد. اهمیت پرداختن به این موضوع از آن جا ناشی می شود که این جنگ کوتاه اما فراگیر، علاوه بر تحمیل هزینه های انسانی و مادی سنگین، مفاهیم مهمی چون بازدارندگی منطقه ای، نقش هژمون جهانی و سازوکارهای مداخله قدرت های بزرگ را به چالش کشید. مقاله حاضر با هدف واکاوی علمی این رویداد و پیامدهای آن، ضمن تبیین چارچوب نظری مبتنی بر نظریه های روابط بین الملل، به تحلیل زمینه ها و آثار جنگ 12 روزه می پردازد. پرسش اصلی این است که در پرتو هژمونی نامطمئن (به ویژه افول نسبی ایالات متحده) و فرسایش ژئوپلیتیکی قدرت ایران پس از این جنگ، نظم منطقه ای خاورمیانه چگونه بازتعریف خواهد شد و چه سناریوهایی در انتظار این منطقه است. امید است این پژوهش با ارائه تصویری واقع بینانه و مستند، زمینه را برای تصمیم گیری های بهینه بازیگران منطقه ای و بین المللی در جهت کاهش تنش ها و تثبیت صلح فراهم سازد