مداخله دارویی برای تقویت عملکرد حافظه در سالمندان مبتنی بر فازهای خواب: طراحی هم زمان دارو و ریتم نوری-محیطی

رشد سریع جمعیت سالمندان و افزایش شیوع اختلالات شناختی مرتبط با سن، به ویژه افت حافظه، نیازمند رویکردهای نوآورانه و چندرشته ای در حوزه سلامت شناختی است. یکی از زمینه های امیدبخش در این حوزه، مداخلات هم زمان دارویی و محیطی است که با هم راستاسازی با ریتم های شبانه روزی (circadian) می توانند فرآیندهای تثبیت و بازیابی حافظه را بهبود بخشند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله ترکیبی دارویی مکمل ملاتونین) و نور محیطی (نور آبی-غنی شدهبر عملکرد حافظه سالمندان مبتنی بر فازهای خواب طراحی شده است. در این مطالعه نیمه تجربی، تعداد ۱۲۰ سالمند ۶۵ تا ۸۰ ساله با اختلال شناختی خفیف به صورت تصادفی به چهار گروه شامل: مداخله دارویی، مداخله نوری، مداخله ترکیبی، و گروه کنترل تقسیم شدند. مداخلات طی یک دوره ۱۲ هفته ای انجام شد و عملکرد شناختی با استفاده از آزمون های استاندارد حافظه مانند آزمون شنیداری کلامی در دو بازه پیش و پس از مداخله مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحلیل های آماری (ANOVA و رگرسیون چندگانه نشان داد که گروه مداخله ترکیبی بهبود معناداری در عملکرد حافظه نسبت به سایر گروه ها نشان داد (p<۰.۰۱) و دقت بازیابی اطلاعات در این گروه حدود ۲۵٪ افزایش یافت. مداخله دارویی به طور خاص تثبیت حافظه را بهبود داد (p<۰.۰۵) و نور محیطی باعث ارتقاء کارایی در بازیابی شد (p<۰.۰۳). هیچ گونه عارضه جانبی گزارش نشد. یافته ها بیانگر آن است که طراحی هم زمان و فازمحور مداخلات دارویی و نوری می تواند راهکاری نوین، ایمن و غیرتهاجمی برای ارتقای سلامت شناختی سالمندان فراهم آورد و زمینه ساز توسعه پروتکل های درمانی شخصی سازی شده در این حوزه باشد.

کلیدواژه ها:

مداخله دارویی ، سالمندی ، عملکرد حافظه ، ملاتونین ، نور محیطی ، ریتم شبانه روزی