تحلیل مولفه های انعطاف پذیری فضایی در طراحی معماری مجتمع های خوابگاهی (نمونه موردی: خوابگاه دخترانه دانشگاه شهید چمران اهواز)

انعطاف پذیری محیط خوابگاه نقشی کلیدی در ارتقای کیفیت زندگی دانشجویان ایفا می کند. ازآنجاکه بیشتر دانشجویان در خوابگاه هایی زندگی می کنند که بر اساس نیازها و ترجیحات آنها طراحی نشده اند، انعطاف پذیری فضا به آنها اجازه می دهد محیط اطراف خود را مطابق با نیازهای شخصی تنظیم کرده و احساس راحتی و رضایتمندی بیشتری تجربه کنند. براین اساس، این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش ها است: معیارهای طراحی انعطاف پذیر در خوابگاه ها کدام اند؟ انعطاف پذیری فضا چه تاثیری بر استفاده بهینه دانشجویان از فضا دارد؟ هدف اصلی این پژوهش معیارهایی است که طراحی انعطاف پذیر خوابگاه ها را تسهیل کرده و نهایتا به بهره وری بیشتر و بهبود تجربه زندگی دانشجویان منجر شود. در این پژوهش از روش تحقیق آمیخته و در بخش کمی از نوع همبستگی-پیمایشی است. در پژوهش حاضر در ابتدا گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و برداشت های میدانی انجام گرفت. در مرحله بعدی پژوهش بر اساس ادبیات موضوع، به ارایه مدل در جهت تقویت انعطاف پذیری فضا می پردازد. برای سنجش روایی مدل و جمع آوری نظرات دانشجویان، پیمایشی از طریق تکمیل پرسشنامه انجام گردید. برای سنجش روایی مدل انعطاف پذیری فضای بیرون و برای اولویت بندی معیارهای انعطاف پذیری تهیه شد تا نظر متخصصان و اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گرفته شود. پس از گردآوری داده ها، نتایج با کمک نرم افزار SPSS و به کارگیری آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون فریدمن استفاده شد. یافته ها نشان داد، همبستگی معناداری بین سیستم ساختاری، فضای خدماتی و طراحی معماری وجود دارد. وزن درصدی آزمون فریدمن، مولفه های اصلی به ترتیب طراحی معماری بیشترین تاثیر را بر انعطاف پذیری دارد و بعدازآن سیستم ساختاری، فضای خدماتی و فعالیت و چیدمان مبلمان است. نتایج آزمون رتبه بندی فریدمن زیرمولفه ها نشان داد که زیرمولفه توسعه فضا، فضای چند عملکردی، اندازه و شکل فضا بالاترین میانگین رتبه را به ترتیب را دارد و نشان می دهد که این زیرمولفه ها، مهم ترین زیرمولفه های موثر بر انعطاف پذیری در خوابگاه هستند. بعدازآن جزئیات پنجره، واحدهای دسترسی، تفکیک فضا و مبلمان قرار دارد. زیرمولفه های جزئیات خارجی پنجره کمترین تاثیر را بر انعطاف پذیری در خوابگاه رادارند.

کلیدواژه ها:

انعطاف پذیری ، خوابگاه ، سیستم ساختاری ، فضای خدماتی ، طراحی معماری ، چیدمان مبلمان