سرقت در مدارس از منظر فقه امامیه حد- سرقت و روانشناسی تربیتی: واکاوی علل رفتاری و چالش های اعمال مجازات شرعی در نوجوانان

پژوهش حاضر با رویکردی بین رشته ای به تحلیل پدیده سرقت در محیط های آموزشی با تاکید بر تقابل مبانی فقه امامیه در خصوص حد سرقت و اصول روانشناسی تربیتی می پردازد. یافته های آماری مرکز پژوهش های وزارت آموزش و پرورش ایران (۱۴۰۲) حاکی از ثبت ۳۵۰۰ مورد سرقت گزارش شده در مدارس متوسطه طی دو سال اخیر است که ضرورت واکاوی علل و ارائه راهکارهای اثربخش را آشکار می سازد. از منظر فقهی، شروط تحقق حد سرقت (حرز، نصاب، مالیت، سریت و بلوغ شرعی) در محیط های آموزشی به دلیل ماهیت تعاملات مدرسه ای، تراکم جمعیت، و ارزش معمولا ناچیز اموال مسروقه (مانند لوازم التحریر یا تلفن همراه) به ندرت محقق می شود. تحلیل آرای فقهای معاصر همچون آیت الله مکارم شیرازی (۱۳۹۸) و آیت الله خامنه ای (۱۴۰۰) نشان می دهد مفاهیمی چون "حرز متعارف" در کیف دانش آموزی یا کمد مدرسه محل تردید است و ارزش اقلام سرقت شده غالبا به نصاب شرعی (معادل ۴٫۶ گرم طلای ۱۸عیار) نمی رسد. افزون بر این، شرط "بلوغ شرعی" (۹ سال قمری دختران، ۱۵ سال پسران) با یافته های روانشناسی رشد درباره نارسایی رشد شناختی و کنترل تکانه در نوجوانان تعارض بنیادین دارد.

کلیدواژه ها:

حقوق اساسی ، مواد قانون ، حقوق