فقه جزایی و حمایت از کودکان بزه دیده در مدارس: چالش های اجرایی -دیه- و -ارش- در جرایم عمدی علیه دانش آموزان

افزایش نگران کننده جرایم عمدی در محیط های آموزشی، از جمله ضرب و جرح، آزار جسمانی و روانی علیه دانش آموزان، ضرورت بازنگری در سازوکارهای جبران خسارت را آشکار ساخته است. در نظام حقوقی ایران، نهادهای فقهی دیه و ارش به عنوان ابزارهای اصلی جبران خسارت ناشی از جنایات عمدی، با چالش های اجرایی عمیقی در حمایت از کودکان بزه دیده مواجه اند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع فقه استدلالی و قوانین موضوعه، موانع عملیاتی سازی این نهادها در جرایم مدرسه ای را بررسی می کند. یافته ها نشان می دهد که تعیین میزان دیه برای کودکان پیشابلوغ (با توجه به اختلاف فقها در تساوی دیه کودک و بزرگسال)، دشواری های سنجش ارش برای آسیب های روانی (مانند اختلال استرس پس از سانحه)، ناکارآمدی سازوکارهای ولایت در پیگیری حقوقی، و تمایل مدارس به حل وفصل غیررسمی، از جمله موانع کلیدی هستند. همچنین، فرآیندهای قضایی طولانی، عدم تخصص مراجع در ارزیابی آسیب های کودک، و ضعف صندوق تامین خسارت های بدنی در پوشش جرایم عمدی مدارس، به ناکارآمدی نظام جبران خسارت می انجامد. این مقاله با تاکید بر لزوم اصلاح تقنینی (تدوین قانون خاص، بازتعریف معیارهای ارش)، ایجاد شعب تخصصی دادگاه ها، و بهره گیری از ظرفیت های فقهی مانند حفظ النفس و دفع حرج، راهکارهایی برای تحقق عدالت ترمیمی پیشنهاد می دهد.

کلیدواژه ها:

حقوق اساسی ، مواد قانون ، حقوق