مقایسه نقش دولت در توسعه اقتصادی ایران و چین از سال ۱۹۷۹ تاکنون

توسعه دغدغه اصلی رهبران کشورهای جهان در دوره معاصر است. برای آنکه توسعه دچار توقف نشود، نیاز است فرآیند توازن در توسعه اقتصادی و سیاسی را همزمان در پیش گرفت. با این حال، برخی از کشورها، تنها به توسعه اقتصادی اندیشیده و بعد سیاسی آن را رها کرده اند. برای نمونه، جمهوری خلق چین، کشوری است که از سه دهه پیش در حال توسعه و با تسامل می توان گفت به جمع کشورهای توسعه یافته اقتصادی پیوسته است. فهم روندهای توسعه در کشورهایی که توفیق دستیابی به این مهم را داشته اند، ارزشهای نظری و کاربردی فراوانی برای سیاستگذاران و نخبگان جوامع در حال توسعه دارد. در میان کشورهای کامیاب در تحقق توسعه، بی تردید کشور چین دارای تجربه های گرانبها و به گمان بسیاری از صاحب نظران، دارای تجربه اعجاب آوری در مسیر دستیابی به توسعه بوده است. اولین و مهمترین عامل موفقیت این کشور، وجود دولتی توسعه خواه است. این دولت از طریق نخبگان توسعه گرا، نظام اداری کارآمد و ناسیونالیسم ملی گرای خود، توانسته است سیاست های عقالنی و مناسبی را طراحی و اجرا کند؛ سیاست هایی که با هدف توسعه کشور و صنعتی شدن طراحی شده بودند. موفقیت این کشور، حاصل تلاش دولتی توسعه خواه و نظام اداری طرفدار توسعه است. اگرچه چین در توسعه اقتصادی به خوبی عمل کرده، با وجود حکومت حزب کمونیست در آن کشور، می توان آن را از لحاظ سیاسی توسعه نیافته دانست. یافته های پژوهش نشان می دهد که در فرایند توسعه یافتگی در قالب دولت های توسعه گرا، جمهوری اسلامی ایران از نظر شاخص های تعاملی چه در عرصه داخلی و چه در عرصه بین المللی ضعیف عمل کرده و در خصوص دولت های مختلف در ایران، شاخص های تقابلی در هر دو عرصه داخلی و بین المللی نقش عمده ای را در ممانعت از تحقق توسعه اقتصادی ایفا نموده است.

کلیدواژه ها:

توسعه ، دولت ، اقتصاد ، ایران ، چین