مبانی حقوق شهروندی در نهج البلاغه

با تفحص در معارف دینی شاید جامع ترین تعریف از حقوق و تکالیف شهروندی بیان مولای متقیان حضرت علی(علیه السلام) باشد که این مهم را تلفیقی از وظایف هرشهر و قبیله و طایفه در قبال یکدیگر و از طرفی وظایف دولت و حکومت در قبال شهر و شهروندان می داند به عبارتی حقوق و تکالیف شهروندی مجموعه ای گسترده از فعالیت های تک تک شهروندان و در نهایت فعالیت های اجتماعی است که برآیند آن منتبج به پیشرفت و وضعیت اجتماعی خواهد شد و همچنین است مشارکت های اقتصادی، خدمات عمومی، فعالیت های داوطلبانه ی جهادی و سایر فعالیت های اجتماعی، که در بهبود وضعیت زندگی همه شهروندان موثر خواهد افتاد. آنچه که امیر مومنان به بیان نهج البلاغه ارکان اصلی حقوق شهروندی دانسته است حق حیات و حفاظت از جان و مال و حراست از حقوق شهروندی امنیت و آزادی است و البته در سایه ی عدل و مساوات. نتیجه این پژوهش نشان می دهد، که شهروند علوی، شهروندی است، فرد گرا، آزاد اندیش، واقع گرا و مرتبط با اجتهاد پویا، که مولفه هایی همچون صداقت، تقوا، ایمان، جهاد، اطاعت و تبعیت از ولایت و ده ها خصلت دیگر از ویژگی های این شهروند است که در کلام امام علی (ع)، در سراسر نهج البلاغه به چشم می خورد. به بیانی دیگر در حکومت علوی شهروندان جامعه با سه موضوع مهم در ارتباط هستند: ماهیت دولت و حکومت سیاسی ماهیت شهروندی و روابط شهروندان جامعه با یکدیگر. ماحصل این ارتباط سه گانه شکل گیری هویت ملی مشارکت سیاسی و مذهبی شهروندان و تعلقات اجتماعی فراملیتی و سایر مولفه هایی خواهد بود که در فضای شهری و حقوق شهروندی اهمیت بسزایی را ایفاد خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

مبانی ، حقوق ، حق ، شهروند