موجبات سببی ارث در نظام حقوقی ایران و فقه امامیه

یکی از پیچیده ترین موضوعاتی که در قانون مدنی مورد بررسی قرار گرفته است، نحوه تقسیم ارث می باشد و این امر زمانی صورت می پذیرد که ارث دارای موجباتی باشد و موانعی جلوی اثر مقتضی را نگیرد. سبب نوعی خویشاوندی است که در اثر عقد نکاح دائم بین زن و مرد به وجود می آید. ماده ۰۴۹ قانون مدنی مقرر می دارد: زوجین که زوجیت آن ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می سبب. برند در معنی اعم خود شامل نکاح دائم و والء است. والء به معنی دوستی و نزدیکی دو شخص و نیز تسلط شخصی بر شخص دیگر است. که در نتیجه فوت دیگری در صورتی که برای متوفی وارث نسبی یا نسبی و سببی نباشد از او ارث ببرد. سه نوع والء وجود دارد. مقررات مربوط به والء امروزه متروک مانده زیرا (والء عتق) مربوط به برده داری است که در روابط امروزی وجود ندارد. و (والء ضمان جریره) نیز با اصل شخصی بودن جرم و مجازات متضاد است و در حال حاضر در عمل تحقق نمی یابد و (والء امامت) هم به علت عدم حضور امام منصوب موضوعا منتفی است و طبق ماده ۶۶۸ قانون مدنی امر ترکه متوفای بالوارث مربوط به حاکم است. بنابراین در حال حاضر باید وراث سببی را منحصر به طرفین نکاح دائم یعنی زوج و زوجه دانست. قانون مدنی در باب ارث نامی از والء نبرده ولی در ماده ۴۶۸ با عبارت: از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می برند… به آن اشاره کرده است.

کلیدواژه ها:

ارث ، وارث ، ترکه ، فقه ، موجبات سببی ، موجبات نسبی