بررسی جایگاه اصل برائت در نظام حقوقی ایران و اسناد بین المللی

اصل برائت یکی از اصول اساسی دادرسی عادالنه در نظامهای حقوقی ملی و بین المللی است که بر بیگناهی متهم تا اثبات جرم تاکید دارد. این اصل نقش کلیدی در حمایت از حقوق متهمان و جلوگیری از محکومیت های ناعادالنه ایفا میکند. با وجود پذیرش اصل برائت در قوانین ایران و اسناد بینالمللی، تفاوت هایی در اجرای آن وجود دارد. در ایران، برخی تفاسیر فقهی و قوانین کیفری، از جمله اماره مجرمیت و علم قاضی، موجب محدودیت در اجرای این اصل شدهاند. این پژوهش جایگاه اصل برائت را در نظام حقوقی ایران بررسی و آن را با استانداردهای بینالمللی حقوق بشر مقایسه میکند تا چالش ها و فرصتهای تقویت این اصل را شناسایی کند. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و با بررسی منابع فقهی، قوانین داخلی و اسناد بینالمللی، ابعاد مختلف اصل برائت را تحلیل میکند. نتایج نشان میدهد که در حقوق ایران، اصل برائت با محدودیتهایی در جرایم امنیتی و پذیرش علم قاضی روبهرو است. در مقابل، اسناد بین المللی بر لزوم رعایت بیقیدوشرط این اصل تاکید دارند. برای تحقق دادرسی عادالنه، تطبیق قوانین ایران با استانداردهای بینالمللی، کاهش استثنائات و تقویت حقوق متهمان ضروری است. اصلاح قوانین کیفری ایران مطابق با معیارهای بینالمللی میتواند موجب افزایش اعتماد عمومی به نظام قضایی و کاهش نقض حقوق متهمان شود.

کلیدواژه ها:

اصل برائت ، حقوق کیفری ایران ، اسناد بینالمللی ، اماره مجرمیت ، دادرسی عادالنه