بررسی اثر واسطه های زنجیره های بیخوابی و اضطراب بر رابطه بین کابوس های شبانه و نقص های شناختی در نوجوانان شهر ایلام

کابوس های شبانه یکی از اختلالات شایع خواب در نوجوانان است که می تواند پیامدهای جدی روانشناختی و شناختی به همراه داشته باشد. پژوهش ها نشان می دهند که بیخوابی و اضطراب به عنوان عوامل واسطه ای، نقش مهمی در تقویت این اثرات دارند. بررسی این روابط در دوران حساس نوجوانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر واسطه ای زنجیره ای بیخوابی و اضطراب بر رابطه بین کابوس های شبانه و نقص های شناختی در نوجوانان شهر ایلام انجام شد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نوع توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمام نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ سال شهر ایلام بود که تعداد آنها برابر با ۳۲,۶۷۸ نفر طبق آمار اداره ثبت احوال شهرستان ایلام بود. بر اساس فرمول کوکران، نمونه آماری شامل ۳۷۹ نفر بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد شامل پرسشنامه اضطراب GAD-۷، شاخص شدت بیخوابی ISI، پرسشنامه پریشانی ناشی از کابوس NDQ-CV و پرسشنامه نقص های شناختی PDQ-D استفاده شد. تمامی پرسشنامه ها از نظر روایی صوری و محتوایی توسط استاد راهنما و صاحب نظران تایید شد. نتایج نشان داد که بین کابوس های شبانه و نقص های شناختی، بیخوابی و اضطراب رابطه معناداری وجود دارد. به طور خاص، تحلیل ها نشان دادند که بیخوابی و اضطراب به طور مستقیم بر رابطه بین کابوس های شبانه و نقص های شناختی تاثیر دارند. در مدل پیشنهادی، بیخوابی و اضطراب به عنوان متغیرهای واسطه ای، اثرات معناداری بر این رابطه داشتند. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که بیخوابی تاثیر قابل توجهی بر رابطه بین کابوس های شبانه و نقص های شناختی دارد و نقش اضطراب در این رابطه نیز به عنوان یک میانجی مورد تایید قرار گرفت. در مجموع، این تحقیق نشان داد که بیخوابی و اضطراب به عنوان عوامل واسطه ای در ارتباط بین کابوس های شبانه و نقص های شناختی نوجوانان عمل می کنند.

کلیدواژه ها:

اضطراب ، بیخوابی ، کابوس های شبانه ، نقص های شناختی ، معادلات ساختاری