تاثیر آموزش مهارت های «حس محیطی» (Environmental Sensitivity) در تربیت نسل آینده (دوره ابتدایی)

حس محیطی یا حساسیت زیست محیطی به توانایی افراد برای درک، تفسیر و پاسخ مناسب به مسائل محیط زیستی اطلاق می شود که نقش کلیدی در حفظ و بهبود کیفیت زیست محیطی آینده دارد. آموزش مهارت های حس محیطی به ویژه در دوره ابتدایی، می تواند به تربیت نسلی مسئول و آگاه کمک کند که نسبت به مسائل زیست محیطی حساس باشد و رفتارهای پایدار را در زندگی روزمره خود اعمال نماید. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت های حس محیطی بر دانش آموزان دوره ابتدایی انجام شد. روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی و با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. نمونه شامل ۶۰ دانش آموز پایه پنجم ابتدایی در یکی از مدارس تهران بود که به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد حس محیطی و مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود. آموزش مهارت های حس محیطی در قالب ۸ جلسه آموزشی طراحی و اجرا شد که مفاهیمی همچون شناخت اکوسیستم، تفکر سیستمی، مسئولیت پذیری زیست محیطی و رفتارهای دوستدار طبیعت را پوشش می داد. یافته ها با استفاده از تحلیل آماری کوواریانس نشان داد که گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل، افزایش معناداری در میزان حس محیطی داشتند (p < ۰.۰۱). علاوه بر این، مصاحبه ها تاکید داشت که آموزش های عملی و فعالیت های گروهی بیشترین تاثیر را بر تقویت نگرش های زیست محیطی داشته اند. بر اساس نتایج، آموزش مهارت های حس محیطی در مدارس ابتدایی می تواند به عنوان راهکاری موثر در تربیت نسلی مسئول و متعهد به حفظ محیط زیست تلقی شود. بنابراین توصیه می شود برنامه های آموزشی محیط زیستی به صورت جدی در کتب درسی و فعالیت های فوق برنامه مدارس گنجانده شود. این پژوهش به توسعه مبانی نظری و عملی آموزش محیط زیستی در سطح آموزش های پایه کمک می کند و افق های جدیدی برای تحقیقات آینده در زمینه توسعه مهارت های زیست محیطی در کودکان باز می نماید.

کلیدواژه ها:

حس محیطی ، آموزش محیط زیستی ، دوره ابتدایی ، تربیت زیست محیطی ، مسئولیت پذیری