نقش تمرینات «خواب آموزی» (Sleep Hygiene Training) بر عملکرد تحصیلی و روانی کودکان ابتدایی

خواب به عنوان یکی از نیازهای اساسی در رشد و سلامت کودکان، نقش موثری در عملکرد تحصیلی و وضعیت روانی آنان ایفا می کند. اختلالات خواب می توانند منجر به کاهش تمرکز، افت عملکرد تحصیلی و افزایش مشکلات روان شناختی شوند. این پژوهش با هدف بررسی نقش تمرینات خواب آموزی (Sleep Hygiene Training) بر عملکرد تحصیلی و روانی کودکان مقطع ابتدایی انجام شده است. روش تحقیق نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر و دختر پایه چهارم و پنجم ابتدایی در شهر تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ بود. نمونه گیری به صورت تصادفی خوشه ای انجام شد و ۶۰ نفر (۳۰ نفر گروه آزمایش و ۳۰ نفر گروه کنترل) به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه کیفیت خواب (PSQI)، پرسشنامه سلامت روان (GHQ) و فرم ارزیابی عملکرد تحصیلی معلمان بود. گروه آزمایش در طی ۸ جلسه ۴۵ دقیقه ای، تمرینات خواب آموزی را دریافت کردند. یافته ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس (ANCOVA) تحلیل شدند. نتایج نشان داد که تمرینات خواب آموزی منجر به بهبود کیفیت خواب، کاهش نشانه های اضطراب و افسردگی، و ارتقای عملکرد تحصیلی در گروه آزمایش شد (۲۰۱۵,Kuhn; ۲۰۱۹,Minges). همچنین این نتایج با مطالعات پیشین داخلی نیز همسو بود (۱۳۹۷، کریمی؛ ۱۳۹۹، عسگری). یافته های پژوهش حاکی از آن است که مداخله های مبتنی بر بهداشت خواب می توانند به عنوان راهکاری موثر در بهبود سلامت روانی و موفقیت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی مدنظر قرار گیرند. در پایان پیشنهاداتی برای معلمان، والدین و سیاست گذاران آموزشی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

خواب آموزی ، عملکرد تحصیلی ، سلامت روان ، کودکان ابتدایی ، بهداشت خواب