تحلیل وضعیت دسترسی پذیری شهری برای افراد دارای معلولیت: ارزیابی تطبیقی خدمات، فضاها و زیرساخت ها در راستای تحقق عدالت فضایی

تحلیل وضعیت دسترسی پذیری شهری برای افراد دارای معلولیت در ایران نشان می دهد که فضاهای عمومی، خدمات شهری و زیرساخت های اداری در بسیاری از شهرها از اصول طراحی فراگیر و عدالت فضایی فاصله دارند. مرور مطالعات انجام شده در حوزه پارک ها، خیابان ها، مراکز فرهنگی، مذهبی و دولتی گویای آن است که اجرای نامناسب یا ناقص استانداردهای دسترسی، نبود تجهیزات مناسب، بی توجهی به کیفیت عملکردی فضاها و کمبود نظارت تخصصی، حضور مستقل و فعال معلولان را محدود کرده است. نبود ضمانت اجرایی در مقررات، ضعف هماهنگی میان نهادهای شهری، نگاه پروژه محور شهرداری ها و حذف مشارکت گروه های هدف از فرآیند تصمیم گیری، از موانع اصلی تحقق عدالت فضایی به شمار می رود. تجارب جهانی نشان می دهند که موفقیت در طراحی دسترس پذیر نه در اقدامات موردی، بلکه در نهادینه شدن رویکرد انسانی و الزام آور در سیاست گذاری، آموزش و اجرای برنامه های شهری شکل می گیرد. بررسی تطبیقی انجام شده بیانگر آن است که برای رسیدن به فضای شهری برابر و پاسخ گو به نیاز همه شهروندان، به بازنگری جدی در ساختارهای اجرایی، تعریف سازوکارهای سنجش کیفی و تقویت مشارکت مدنی نیاز است.

کلیدواژه ها:

دسترسی پذیری شهری ، عدالت فضایی ، افراد دارای معلولیت ، طراحی فراگیر ، خدمات شهری.