بررسی ابعاد حقوقی شرط وجه التزام در قراردادهای بین المللی و حقوق ایران

در بسیاری از نظام های حقوقی، مفهوم وجه التزام به عنوان مبلغی مشخص تعریف می شود که طرفین قرارداد در صورت نقض آن توسط متعهد، باید پرداخت کنند. در مقابل، خسارت تنبیهی به نوعی از خسارات اشاره دارد که در صورت اثبات سوء نیت یا عمد، توسط دادگاه تعیین می شود و هدف آن بیشتر بازدارنده است تا ترمیمی. نظام های حقوقی کشورهای مختلف برخوردهای متفاوتی با خسارت تنبیهی دارند؛ در حالی که در برخی کشورها مانند آمریکا از آن به طور گسترده استفاده می شود، در نظام حقوقی ایران تنها در دعاوی بین المللی کاربرد دارد و در دعاوی داخلی نمی توان به راحتی از آن استفاده کرد. همچنین، در ایران، نیازی به تاسیس نهاد خسارت تنبیهی بیشتر احساس می شود، چرا که وجوه التزام و دیگر نهادها نمی توانند به طور کامل جایگزین آن شوند. در این راستا، تفسیرهای مختلفی از حقوقدانان درباره قابل مطالبه بودن وجه التزام وجود دارد. نگارنده با استناد به مواد قانونی، استدلال می کند که در صورت تخلف متعهد، وجه التزام همواره قابل مطالبه است، چه مربوط به انجام تعهد اصلی باشد و چه خسارت ناشی از تاخیر آن. ممکن است تمایز بین این دو حالت مفید نباشد، زیرا وجه التزام در هر دو مورد به عنوان ضمانت اجرای تخلف در نظر گرفته می شود.

کلیدواژه ها:

قرارداد ، ادله اثبات ، خسارت تنبیهی ، وجه التزام ، خسارت ترمیمی ، بازدارندگی ، شبه جرم