حکمرانی از طریق جرم: بررسی مبانی نظری و جلوه های آن در سیاست جنایی ایران

نظریه «حکمرانی از طریق جرم به عنوان یکی از رهیافت های انتقادی در حوزه سیاست کیفری و جرم شناسی، به تحلیل چگونگی بهره گیری قدرت های سیاسی از مفاهیم جرم، مجرم و قربانی برای اعمال سلطه، مشروعیت سازی و هدایت افکار عمومی می پردازد. این نظریه، به ویژه در آثار «جاناتان سایمون» و دیگر متفکران مکتب انتقادی، نشان می دهد که چگونه حکومت ها به جای تمرکز بر رفع ریشه های ساختاری بزهکاری، با بهره گیری از گفتمان های امنیتی و ایجاد هراس عمومی، ساختارهای کیفری را گسترش داده و آن را به ابزار مدیریت اجتماعی و سیاسی بدل می سازند. در این مقاله، ابتدا مبانی نظری و تبار فکری این نظریه بررسی می شود و سپس جلوه هایی از تحقق آن در سیاست های کیفری جمهوری اسلامی ایران مورد واکاوی قرار می گیرد. یافته های مقاله نشان می دهد که در ایران نیز همانند بسیاری از دولت های معاصر، جرم انگاری گسترده، تمرکز گفتمان سیاسی بر نظم و امنیت، و استفاده از مفاهیمی چون 'ناهنجاری فرهنگی' یا 'مفاسد اخلاقی' در مدیریت فضای عمومی، بیانگر استفاده از الگوی حکمرانی از طریق جرم است. با این حال، تمایزاتی در بستر اجتماعی و سیاسی ایران از جمله عدم همراهی افکار عمومی با گفتمان جرم محور حاکم، باعث می شود این نظریه در ایران جلوه هایی خاص و منحصر به فرد پیدا کند. این پژوهش می کوشد تا با اتکا به ادبیات نظری بین المللی و تحلیل نمونه های داخلی، بستر مناسبی برای نقد سیاست های کیفری اقتدارگرایانه و تاکید بر ضرورت بازاندیشی در مواجهه با پدیده جرم فراهم آورد

کلیدواژه ها:

حکمرانی از طریق جرم ، حکمرانی ، دولت کیفری ، رسانه