تصویر روایت «لا جبر و لا تفویض لکن امر بین امرین» در بستر کلام فلسفی امیرمحمد اکبری

مسئله جبر و اختیار از دیرباز یکی از چالش برانگیزترین موضوعات در کلام و فلسفه اسلامی بوده است. این مقاله با تمرکز بر نظریه «امر بین الامرین» در مکتب اهل بیت (ع)، به بررسی دیدگاه های جبرگرایان (اشاعره) و تفویض گرایان (معتزله) پرداخته و نقدهای قرآنی، روایی و عقلی این دو رویکرد را تحلیل می کند. نظریه «امر بین الامرین» با تاکید بر اختیار انسان در طول اراده الهی، راه میانه ای را ارائه می دهد که نه اختیار را نفی می کند و نه آن را مستقل از خداوند می داند. با استناد به آیات قرآن، روایات معصومان (ع) و آرای علمایی چون آیت الله سبحانی، این پژوهش نشان می دهد که انسان فاعل مختار است، اما قدرت و اراده او موهبتی الهی است. این تبیین، ضمن حفظ مسئولیت اخلاقی انسان، با توحید افعالی سازگار بوده و پاسخی جامع به تناقضات نظریه های جبر و تفویض ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

جبر ، تفویض ، امر بین الامرین ، اختیار ، اراده الهی