بازخوانی کارکردهای اجماع مدرکی در استنباط فقهی

مسئله عدم اعتبار اجماع مدرکی در مباحث اصولی معاصر، یکی از موضوعات پرچالش و مورد بحث است. برخی فقهاء بر این باورند که صرف مدرکی بودن یا احتمال مدرکی بودن اجماع به طور کامل دلالت بر بی اعتباری آن دارد، اما تحلیل های انجام شده در این زمینه نشان می دهد که اجماع، حتی اگر از حیث مدرکی بودن فاقد اعتبار باشد، همچنان از کارکردهای ارزشمندی برخوردار است که نباید از آن غفلت کرد. از جمله این کارکردها می توان به جبران ضعف سند یا دلالت در روایات اشاره کرد. در بسیاری از موارد، اجماع می تواند به عنوان یک معیار قوی برای ترجیح یک روایت بر روایت دیگر به کار رود. همچنین در صورت ضعف در سند یا دلالت، اجماع می تواند به عنوان یک عامل تقویت کننده، به وضوح و دقت استنباط احکام شرعی کمک کند. بنابراین، نمی توان به سادگی اجماع مدرکی را به دلایل صرف مدرکی بودن رد کرد و لازم است از ظرفیت های آن در تحلیل و استنباط مسائل فقهی استفاده کرد. این مقاله تلاش دارد تا ضمن بررسی مبانی اصولی در زمینه اجماع مدرکی، به کارکردهای مختلف آن در فقه و اصول پرداخته و اهمیت آن در استنباط احکام شرعی را مورد تاکید قرار دهد.

کلیدواژه ها:

استنباط حکم شرعی ، حجیت اجماع ، اجماع مدرکی ، سند حدیث ، دلالت حدیث