وضعیت حقوقی اجاره به شرط تملیک در نظام حقوقی ایران

اجاره به شرط تملیک، ابزاری حقوقی نوین در نظام حقوقی ایران است که با هدف تسهیل دسترسی افراد به مالکیت اموال طراحی شده است. این پژوهش به تحلیل ابعاد حقوقی و فقهی این قرارداد، بررسی مزایا و معایب آن، و تبیین جایگاه آن در نظام حقوقی ایران می پردازد. این مطالعه با رویکرد تحلیلی-تطبیقی و مبتنی بر مطالعه اسنادی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل متون قانونی، فتاوای فقهی و پژوهش های مرتبط با تامین مالی اسلامی بوده است. داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا و تطبیق مفاهیم فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد که اجاره به شرط تملیک ابزاری موثر برای تامین مالی اسلامی است، اما با چالش هایی مانند ناسازگاری مفاهیم فقهی و حقوقی در تبیین ماهیت قرارداد (اجاره یا بیع) و پیچیدگی در تنظیم قرارداد مواجه است. مزایای این قرارداد شامل تسهیل مالکیت، انعطاف پذیری و رعایت قوانین اسلامی است، در حالی که معایب آن شامل محدودیت مالکیت تا پایان قرارداد و ریسک تخلف از شرایط می باشد. اجاره به شرط تملیک نیازمند اصلاحات حقوقی و فقهی است. شفاف سازی مفاهیم اجاره بهای عادلانه و تدوین استانداردهای یکسان برای تنظیم قراردادها از جمله راهکارهای پیشنهادی است. این قرارداد با رفع چالش های موجود، می تواند نقش کلیدی در توسعه سیستم بانکی اسلامی ایران ایفا کند.

کلیدواژه ها:

اجاره به شرط تملیک ، تامین مالی اسلامی ، عقد اجاره ، عقد بیع ، آیین نامه عملیات بانکی بدون ربا