تحلیل چندلایه اثرات روانی و اجتماعی فضای سبز در محلات کم برخوردار شهری: از ارتقاء کیفیت زندگی تا کاهش نابرابری های فضایی

فضای سبز شهری در محلات کم برخوردار نقشی فراتر از یک عنصر کالبدی ایفا می کند و به عنوان ابزاری روانی، اجتماعی و فضایی در ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان عمل می کند. تمرکز بر تاثیرات روانی نشان می دهد که فضای سبز موجب کاهش اضطراب، استرس و نارضایتی ذهنی شده و حس آرامش، امنیت روانی و رضایت از زندگی را افزایش می دهد. از منظر اجتماعی، این فضاها بستر تقویت تعاملات انسانی، شکل گیری سرمایه اجتماعی و بازسازی پیوندهای اجتماعی ازهم گسیخته در محیط های محروم هستند. از بعد فضایی نیز، فضای سبز می تواند با کاهش نابرابری های فضایی، ارتقاء عدالت مکانی و بازآفرینی شهری در محلات کم برخوردار همراه باشد، مشروط بر آنکه سیاست گذاری شهری به گونه ای طراحی شود که به تخصیص عادلانه منابع، مشارکت پذیری محلی و مداخلات محله محور توجه داشته باشد. چالش هایی نظیر تمرکزگرایی در بودجه، ضعف نهادی، نبود الگوهای طراحی مشارکتی و ساخت وسازهای بی ضابطه، از عوامل بازدارنده توسعه فضای سبز در این محلات محسوب می شوند. نتایج مرور منابع حاکی از آن است که فضای سبز محله ای در صورت توجه مدیریتی هدفمند، می تواند به طور هم زمان ابعاد روانی، اجتماعی و کالبدی زندگی ساکنان محروم شهری را ارتقاء دهد و به بستری برای تحقق عدالت اجتماعی و فضایی تبدیل شود.

کلیدواژه ها:

فضای سبز شهری ، محلات کم برخوردار ، سلامت روان ، سرمایه اجتماعی ، نابرابری فضایی