تحلیل نقش مشارکت شهروندان در نگهداری و توسعه فضای سبز محله ای: از چارچوب های مفهومی تا الزامات اجرایی در مدیریت شهری

مشارکت شهروندان در نگهداری و توسعه فضای سبز محله ای، یکی از ارکان حیاتی مدیریت پایدار شهری محسوب می شود که به ویژه در شرایط محدودیت منابع مالی و انسانی شهرداری ها، اهمیت دوچندان می یابد. هدف بررسی حاضر، تحلیل مفهومی و کاربردی این مشارکت با تمرکز بر عوامل تاثیرگذار، تجربیات اجرایی و الزامات نهادی و قانونی در سطح محله ای است. با اتکا به مرور منابع علمی و مطالعات میدانی انجام شده در شهرهای مختلف ایران، چارچوب های نظری مشارکت در قالب سلسله مراتبی از سطوح آگاه سازی تا تصمیم سازی و اجرا تحلیل شد و عواملی چون آگاهی زیست محیطی، حس تعلق مکانی، ساختارهای نهادی شفاف و مشوق های انگیزشی به عنوان عوامل کلیدی موفقیت شناسایی شدند. بررسی تجربه های شهرداری ها نشان داد که ضعف در برنامه ریزی مشارکت پذیر، ناتوانی در بهره برداری از ظرفیت کارشناسان محلی و نبود سازوکارهای ارتباطی مداوم، مانع تحقق مشارکت پایدار شده است. تحلیل نهایی بر ضرورت تدوین برنامه های آموزشی، اصلاح مقررات حمایتی، تقویت نقش تسهیل گران شهری و طراحی سیستم های انگیزشی در مقیاس محله ای تاکید دارد و نشان می دهد که مشارکت زمانی به نتیجه می رسد که بر پایه اعتماد، مسئولیت پذیری اجتماعی و حمایت نهادی پایدار استوار باشد.

کلیدواژه ها:

مشارکت شهروندان ، فضای سبز محله ای ، مدیریت شهری ، الزامات نهادی ، حس تعلق مکانی.