یادگیری در دنیای اطلاعاتی: پرورش تفکر انتقادی و مهارت های منبع یابی در دانش آموزان

در دنیای معاصر که با حجم عظیمی از اطلاعات در فضای دیجیتال مواجه هستیم، پرورش مهارت های تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی در میان دانش آموزان به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است. هدف این پژوهش، بررسی رابطه میان تفکر انتقادی و مهارت های منبع یابی در دانش آموزان مقطع متوسطه دوم بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم در یکی از مدارس شهر لارستان استان فارس بود. نمونه گیری به صورت تصادفی طبقه ای انجام شد و برای گردآوری داده ها از دو پرسش نامه استاندارد استفاده شد: پرسش نامه تفکر انتقادی کالیفرنیا (CCTST) و پرسش نامه سواد اطلاعاتی بر مبنای استانداردهای ACRL.یافته ها نشان داد که بین تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی دانش آموزان رابطه ای مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین مشخص شد که دانش آموزان پایه دوازدهم نمرات بالاتری در تفکر انتقادی نسبت به سایر پایه ها دارند و دختران به طور معناداری در مهارت های منبع یابی نسبت به پسران عملکرد بهتری دارند. این نتایج نشان می دهد که آموزش و تقویت مهارت های اطلاعاتی می تواند عاملی موثر در پرورش قدرت تحلیل، داوری مستقل و تصمیم گیری آگاهانه در نوجوانان باشد.از این رو، پیشنهاد می شود که مهارت های سواد اطلاعاتی و تفکر انتقادی به عنوان بخشی از برنامه های رسمی و غیررسمی آموزش و پرورش، در قالب دروس مستقل یا فعالیت های پروژه محور گنجانده شود تا دانش آموزان بتوانند در مواجهه با چالش های اطلاعاتی جهان امروز، هوشمندانه و نقادانه عمل کنند.

کلیدواژه ها:

تفکر انتقادی ، سواد اطلاعاتی ، منبع یابی ، دانش آموزان ، آموزش و پرورش ، مهارت های شناختی