کاربرد زنجیره ارزش مکانی در شناسایی و اولویت بندی فرصت های سرمایه گذاری شهری

زنجیره ارزش مکانی به عنوان رویکردی نوین در مطالعات توسعه شهری، از رهگذر تمرکز بر ساختارهای فضایی مند خلق، انتقال و انباشت ارزش، بستری برای واکاوی عمیق تر پویش های اقتصادی-فضایی در بافت های شهری فراهم می سازد. برخلاف رویکردهای سنتی که تمرکز خود را معطوف به شاخصهای ایستا و تقلیل گرایانه از مزیت های مکانی می نمایند، این رویکرد با رویکردی شبکه محور، به شناسایی پیوندهای میان فعالیت ها، مکان ها و جریان های عملکردی پرداخته و ماهیت در حال تحول سرمایه پذیری شهری را در چارچوبی سیستمی تحلیل می کند. هدف این پژوهش، بررسی ظرفیت های تحلیل زنجیره ارزش مکانی در شناسایی و اولویت بندی فرصت های سرمایه گذاری شهری بر پایه منطق فضایی-عملکردی درون شهری است. روش پژوهش، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و مرور نظام مند ادبیات علمی بین المللی در حوزه های جغرافیای اقتصادی، برنامه ریزی فضایی و تحلیل شبکه های شهری است. با تحلیل ساختارهای نظری و رویکردهای روش شناختی موجود، جایگاه تحلیلی این چارچوب در تبیین پیچیدگی های جریان ارزش در شهرهای معاصر تبیین شده است. یافته ها نشان می دهد که زنجیره های ارزش مکانی به صورت نامتقارن در فضای شهری توزیع شده اند و نقاطی که در ظاهر فاقد مزیت های سنتی هستند، در سطوح واسطی یا گره های این زنجیره ها، نقشی حیاتی در پایداری و پویایی جریان ارزش ایفا می کنند. همچنین، هم پوشانی میان خوشه های عملکردی، پیوندهای زیرساختی و هم جواری های تولیدی، نقش کلیدی در ارتقاء سطح تراکم و بازتوزیع ارزش دارد. در نتیجه گیری می توان بیان داشت که تحلیل زنجیره ارزش مکانی با بازشناسی ساختارهای شبکه ای ارزش آفرینی و تبیین الگوهای فضایی توزیع آن، بستری دقیق تر برای اولویت بندی فرصت های سرمایه گذاری شهری فراهم می آورد؛ بستری که نه بر پایه نشانه های ظاهری از فعالیت اقتصادی، بلکه با تمرکز بر نقش ساختاری هر مکان در شبکه ارزش، به ارتقاء دقت تصمیم گیری های شهری منتهی می شود.

کلیدواژه ها:

اقتصاد شهری ، تحلیل فضایی ، زنجیره ارزش مکانی ، سرمایه گذاری شهری