مقایسه سبک های فرزندپروری و تاثیر آن بر انگیزش تحصیلی

این پژوهش مروری نظام مند با هدف تحلیل جامع تاثیر سبک های مختلف فرزندپروری (شامل مقتدرانه، مستبدانه، سهل گیرانه و بی توجه) بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه انجام شد. با بهره گیری از روش شناسی پروکل PRISMA،تعداد ۶۸ مطالعه معتبر (۳۰ مطالعه داخلی و ۳۸ مطالعه خارجی) از پایگاه های علمی معتبر همچون Scopus, Web of Science, ERIC, SID و Noormags در بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های کلیدی نشان داد که سبک مقتدرانه در ۸۵ درصد موارد (۵۸ مطالعه) با بالاترین سطح انگیزش درونی (میانگین r=۰.۵۷)) وپیشرفت تحصیلی همراه بود. این سبک از طریق مکانیسم هایی مانند تقویت خودکارآمدی، حمایت از استقلال و ایجاد محیط ساختاریافته بیشترین تاثیر مثبت را بر انگیزش دانش آموزان داشت. در مقابل، سبک مستبدانه در ۷۰ درصد پژوهش ها (۴۸ مطالعه) با کاهش معنادار انگیزش (r=-۰.۴۱) و افزایش اضطراب تحصیلی مرتبط بود. سبک سهل گیرانه نیز در ۶۰ درصد موارد (۴۱ مطالعه) با انگیزش سطحی (r=۰.۱۸) و فقدان پشتکار همراه بود، در حالی که سبک بی توجه در ۴۵ درصد مطالعات (۳۱ مطالعه) پایین ترین سطح انگیزش (r=-۰.۲۹) را نشان داد. تحلیل های فرعی نیز نقش تعدیل کننده های مهمی مانند جنسیت (تاثیر قوی تر سبک مقتدرانه بر دختران)، سطح تحصیلات والدین (تاثیر منفی کمتر مستبدانه در خانواده های با تحصیلات بالا) و وضعیت اقتصادی-اجتماعی (تاثیر مضاعف سبک مقتدرانه در خانواده های کم درآمد) را آشکار ساخت. این مطالعه مروری با ارائه چارچوبی یکپارچه، بر ضرورت مداخلات خانواده محور و برنامه های آموزش والدین در مدارس برای بهینه سازی انگیزش تحصیلی تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

سبک های فرزندپروری ، انگیزش تحصیلی ، مرور نظام مند ، دانش آموزان متوسطه ، تحلیل فراتلفیق