روش های مقاوم سازی لرزه ای سازه های شهری با حفظ ارزش های معماری بومی

در دهه های اخیر، مسئله مقاوم سازی لرزه ای در بستر بافت های شهری دارای معماری بومی، به یکی از مناقشات جدی میان حوزه های فنی مهندسی و مطالعات معماری بدل شده است. در این میان، سازه هایی که در تراز محلی با مصالح سنتی، نظام های ساخت بومی و الگوهای اقلیمی-زیباشناختی شکل گرفته اند، به دلیل ناهم خوانی بنیادی با ضوابط طراحی لرزه ای نوین، در معرض آسیب پذیری شدید قرار دارند. هدف پژوهش حاضر، تحلیل انتقادی تقاطع میان مداخلات فنی مقاوم سازی لرزه ای و ساختارهای هویتی معماری بومی در بافت های شهری است. این تحلیل، با تمرکز بر تبیین روابط میان رفتار غیرخطی سازه ای در معماری سنتی و ملاحظات زیبایی شناختی-فضایی آن، بر آن است تا الزامات فنی و مفهومی چنین مداخلاتی را در سطحی بینارشته ای مورد واکاوی قرار دهد. روش پژوهش به صورت کتابخانه ای و مروری بوده و بر مبنای تحلیل مقایسه ای اسناد فنی، استانداردهای لرزه ای، مطالعات میدانی و پژوهش های موردی در حوزه معماری بومی و مهندسی زلزله سامان یافته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که ساختارهای معماری بومی، در اغلب موارد، دارای سامانه های باربر غیرمدولار و اندرکنش پذیر با سازمان فضایی اند که امکان تفکیک مهندسی متداول عناصر سازه ای و غیرسازه ای را مخدوش می سازد. در چنین شرایطی، اعمال راهکارهای مرسوم مقاوم سازی، به ویژه بر پایه مصالح ناهمگون، به اختلال در نظم فضایی، تنزل کیفیت زیباشناختی، و در نهایت، حذف معنا و هویت فضا منجر می شود. نتیجه گیری پژوهش بیانگر آن است که دستیابی به الگوی موفق مقاوم سازی در بستر معماری بومی، تنها از مسیر تعامل عمیق میان دانش های مهندسی زلزله، ماده شناسی سنتی، و تئوری های معماری امکان پذیر خواهد بود. هرگونه مداخله که فاقد درک ساختاری از رابطه ایستایی-معنا باشد، در نهایت منجر به واپاشی ارزش های فرهنگی معماری بومی خواهد شد.

کلیدواژه ها:

اندرکنش سازه فضا ، معماری بومی ، مقاوم سازی لرزه ای ، هویت فضایی