بررسی اخلاق مخالفت و دشمنی در سیره امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام

مسئله مواجهه با مخالفت و دشمنی همواره یکی از مهم ترین چالش های پیش روی حاکمان و رهبران سیاسی در طول تاریخ بوده است. نحوه رفتار با منتقدان، مخالفان و دشمنان، معیار سنجش مشروعیت اخلاقی و دینی هر نظام حکمرانی به شمار می رود. در این میان، سیره امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام، به عنوان یکی از جامع ترین الگوهای اسلامی در حوزه حکمرانی، اخلاق سیاسی و عدالت محور، جایگاهی منحصربه فرد دارد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی اصول اخلاق مخالفت و دشمنی در سیره امام علی (ع) می پردازد و نشان می دهد که رفتار آن حضرت با مخالفان، چه در عرصه گفت وگو، چه در عرصه برخورد نظامی، و چه در اداره جامعه، همواره بر پایه کرامت انسانی، مدارا، انصاف، پرهیز از خشونت و التزام به عدالت بوده است.امام علی (ع) نه تنها حقوق مخالفان فکری و سیاسی را به رسمیت می شناخت، بلکه حتی در مواجهه با دشمنان مسلح نیز اصول اخلاقی را زیر پا نمی گذاشت. این رفتار در تضاد آشکار با رویکردهای رایج در سیاست های قدرت محور و سودگرای معاصر است که اغلب بر پایه حذف، تخریب و منافع جناحی عمل می کنند. در بخش تطبیقی مقاله، تفاوت های بنیادین میان سیره علوی و سیاست های رایج بررسی شده و در نهایت پیشنهاداتی برای بهره گیری از این سیره در نظام های مدیریتی، فرهنگی و سیاسی معاصر ارائه می گردد.

کلیدواژه ها:

امام علی علیه السلام ، اخلاق سیاسی ، مخالفت ، دشمنی ، سیره علوی