آموزش در عصر اطلاعات: مهارت های تفکر انتقادی و منبع یابی برای دانش آموزان

در عصر اطلاعات، نظام های آموزشی با چالشی بنیادین مواجه اند: چگونه می توان دانش آموزانی تربیت کرد که نه تنها مصرف کننده اطلاعات، بلکه تحلیل گر، ارزیاب و تولیدکننده آگاهانه آن باشند؟ پژوهش حاضر با هدف بررسی سطح مهارت های تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی دانش آموزان دوره ابتدایی در شهرستان جوانرود انجام شد. این مطالعه، با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد ترکیبی (کمی-کیفی)، به بررسی وضعیت موجود این دو مهارت و ارتباط بین آن ها پرداخته است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه های چهارم تا ششم و معلمان مربوطه بوده است. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسش نامه های محقق ساخته درباره تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی، و مصاحبه نیمه ساختاریافته با آموزگاران بود.نتایج کمی نشان داد که میانگین نمرات دانش آموزان در مولفه های تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی پایین تر از حد مطلوب بوده و به ویژه در مولفه هایی چون «ارزیابی صحت اطلاعات» و «تحلیل منطقی»، ضعف چشم گیری مشاهده می شود. آزمون همبستگی پیرسون نیز رابطه ای مثبت و معنادار میان این دو مهارت را تایید کرد. در بخش کیفی، معلمان به نبود آموزش رسمی در این زمینه، کمبود منابع مناسب، و نیاز به بازآموزی حرفه ای اشاره کردند. این یافته ها نشان می دهد که آموزش مهارت های تفکر و منبع یابی باید به صورت هدفمند، از سال های نخست تحصیل آغاز شود. بر اساس نتایج، پیشنهادهایی برای بهبود برنامه ریزی درسی، توانمندسازی معلمان و طراحی فعالیت های آموزشی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

تفکر انتقادی ، سواد اطلاعاتی ، آموزش ابتدایی ، مهارت های قرن بیست و یکم ، ارزشیابی تحلیلی