شناسایی و رتبه بندی گزینه های طراحی مبلمان شهری سازگار با اقلیم در بافت تاریخی شهر تهران با هدف ارتقاء محیط زیست شهری با روش Fuzzy TOPSIS

در بافت های تاریخی شهر تهران، طراحی مبلمان شهری نه تنها نقش زیباسازی دارد، بلکه در ارتقاء کیفیت محیط زیست شهری نیز موثر است، به ویژه زمانی که با شرایط اقلیمی منطقه سازگار باشد. اقلیم نیمه خشک تهران، در کنار ارزش های تاریخی و فرهنگی فضاهای شهری، لزوم طراحی اقلیم محور را افزایش داده است. در این میان، مبلمان شهری می تواند با کاهش تنش حرارتی، افزایش آسایش حرارتی و ارتقاء تعامل اجتماعی، سهم بسزایی در بهبود زیست پذیری ایفا کند. این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی گزینه های طراحی مبلمان شهری سازگار با اقلیم در بافت تاریخی تهران، از روش تصمیم گیری چندمعیاره Fuzzy TOPSIS بهره گرفته است. ابتدا با مرور منابع نظری و مطالعات میدانی، شاخص های موثر همچون میزان سایه اندازی، مصالح بومی، هماهنگی با ساختار فرهنگی و موقعیت جریان باد استخراج شد. سپس با جمع آوری نظرات متخصصان معماری، شهرسازی و اقلیم، ارزیابی گزینه های مکانی انجام گرفت. نتایج نشان داد عواملی مانند جانمایی مناسب، مصالح بادوام و سازگار با محیط، و بهره گیری از الگوهای سنتی اقلیمی مانند بادگیر و آب نما، در ارتقاء کیفیت فضاهای تاریخی تاثیرگذارند. این یافته ها می تواند مبنایی برای طراحی مبلمان شهری اقلیم گرا در مسیر توسعه پایدار بافت های تاریخی تهران باشد.بر اساس تحلیل تاپسیس فازی، میدان مشق (A۲) با شاخص نزدیکی ۰.۹۷۲۴، در جایگاه نخست برای طراحی مبلمان شهری اقلیم گرا قرار گرفت. پس از آن، محوطه تاریخی دارالفنون (A۴) با شاخص ۰.۹۰۴۰ در رتبه دوم، خیابان امام خمینی محدوده موزه ارتباطات (A۳)، در رتبه سوم و محله سنگلج (A۱) در رتبه چهارم قرار گرفتند. این تحلیل نشان می دهد که فضاهای باز تاریخی دارای سابقه فرهنگی، ارتباط با جریان باد، و قابلیت سازگاری با الگوهای سایه اندازی طبیعی، پتانسیل بالایی در طراحی مبلمان سازگار با اقلیم دارند. یافته های این پژوهش می تواند مبنای مناسبی برای تصمیم گیری های مدیریت شهری در مسیر بهبود شرایط زیست محیطی، کاهش تنش حرارتی و تقویت حس تعلق در بافت تاریخی شهر تهران باشد.

کلیدواژه ها:

مبلمان شهری ، طراحی پایدار ، محیط زیست شهری ، بافت تاریخی تهران ، اولویت بندی ، Fuzzy TOPSIS