بررسی نگرش های دانش آموزان نسبت به نمره و موفقیت تحصیلی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش های دانش آموزان نسبت به نمره و موفقیت تحصیلی انجام شده است؛ موضوعی که در سال های اخیر، به ویژه با توجه به تغییرات نظام های آموزشی، رقابت های تحصیلی و نقش پررنگ امتحانات در تعیین آینده دانش آموزان، از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. نگرش به نمره و موفقیت تحصیلی، نه تنها رفتار و عملکرد دانش آموزان را در محیط آموزشی شکل می دهد، بلکه بر انگیزش، عزت نفس، تصویر ذهنی از خود و حتی مسیرهای انتخابی آنان در زندگی آینده تاثیرگذار است. در این مطالعه، با بهره گیری از روش های کمی و کیفی، به شناسایی ابعاد مختلف نگرش دانش آموزان نسبت به نمره (کمیت گرایی، رقابت طلبی، ترس از شکست و اضطراب امتحان) و موفقیت تحصیلی (ادراک شخصی از موفقیت، ارزش گذاری جامعه، نقش خانواده و معلم) پرداخته شده است.نتایج حاصل از داده های گردآوری شده، حاکی از آن است که بخش عمده ای از دانش آموزان نظام ارزشیابی مبتنی بر نمره را به عنوان مهم ترین سنجه موفقیت تلقی می کنند و این نگرش، خواه ناخواه، به شکل گیری اضطراب امتحان، رقابت های ناسالم، و گاهی افت عزت نفس در دانش آموزانی که قادر به کسب نمرات بالا نیستند، منجر می شود. با این حال، گروهی از دانش آموزان نگرشی فراتر از صرف نمره داشته و موفقیت تحصیلی را در ابعاد گسترده تری مانند رشد فردی، کسب مهارت، رضایت از فرآیند یادگیری و پیشرفت شخصی جستجو می کنند. این تفاوت نگرشی تا حد زیادی تحت تاثیر خانواده، انتظارات معلمان، فرهنگ مدرسه، تبلیغات رسانه ای و حتی سیاست های آموزشی است.پژوهش حاضر نشان می دهد که تاکید افراطی بر نمره، می تواند به پیامدهای منفی روانی و اجتماعی منجر شود؛ از جمله فرسایش انگیزه درونی یادگیری، کاهش خلاقیت، افزایش رفتارهای ناسالم مانند تقلب و اضطراب دائمی، و همچنین فقدان درک صحیح از مفهوم «موفقیت» در زندگی. از سوی دیگر، رویکردهای تقویت کننده انگیزه درونی، آموزش مهارت های زندگی، تشویق رشد فردی و ایجاد فضای حمایتی در محیط مدرسه و خانواده، می تواند نگرش مثبتی نسبت به موفقیت تحصیلی ایجاد کند و پیامدهای منفی کمیت گرایی را کاهش دهد.در جمع بندی، این پژوهش بر لزوم بازنگری در سازوکارهای ارزشیابی تحصیلی، آموزش نگرش صحیح و متعادل نسبت به موفقیت و نمره، و گسترش همکاری همه جانبه خانواده، مدرسه و جامعه در ایجاد محیط آموزشی سالم و پویا تاکید می کند. نتایج این مطالعه می تواند راهنمایی موثر برای سیاست گذاران آموزشی، معلمان، مشاوران و والدین در جهت افزایش کیفیت یادگیری و ارتقای سلامت روانی دانش آموزان باشد.

کلیدواژه ها:

نگرش دانش آموزان ، نمره محوری ، موفقیت تحصیلی ، اضطراب امتحان ، انگیزش ، ارزشیابی آموزشی ، عزت نفس ، یادگیری درونی.