وجوه افتراق و اشتراک قرارداد مشارکت مدنی در نظام بانکداری ایران با دیگر قراردادهای مشارکت مدنی و چالشهای آن

قرارداد مشارکت مدنی در نظام بانکداری ایران به عنوان یکی از ابزارهای تامین مالی و توسعه اقتصادی، دارای وجوه اشتراک و افتراق مهمی با دیگر قراردادهای مشارکت مدنی است. از جمله وجوه اشتراک این است که در هر دو نوع قرارداد، شرکاء سرمایه نقدی یا غیرنقدی خود را به نحو مشاع در فعالیت اقتصادی به کار می گیرند و در سود به نسبت سهم خود شریک می شوند. اما وجوه افتراق عمده در نظام بانکی ایران ناشی از چالش های فقهی و اجرایی است که به دلیل شرایط و قیود تحمیلی بانک ها بر قراردادها ایجاد شده است. این شرایط شامل تضمین سود ثابت، عدم مشارکت واقعی بانک در زیان ها، و تحمیل هزینه های اضافی بر مشتریان است که با فلسفه واقعی عقد مشارکت مدنی که مبتنی بر مشارکت در سود و زیان است، تعارض دارد. همچنین، ماهیت بانکداری بدون ربا و تلاش بانک ها برای کاهش ریسک های خود موجب شده تا قراردادهای مشارکت مدنی بانکی بیشتر به سمت قراردادهای شبه ربوی و قرض با بهره نزدیک شود و از تحقق مشارکت واقعی دور گردد. این مسائل باعث شده است که قراردادهای مشارکت مدنی بانکی در عمل نتوانند منافع مشتریان را به طور عادلانه تامین کنند و بیشتر به نفع بانک ها تنظیم شوند. در نتیجه، این قراردادها در مقایسه با قراردادهای مشارکت مدنی عادی از نظر حقوقی و عملی دارای ضعف هایی هستند که نیازمند بازنگری و اصلاحات فقهی و قانونی می باشند. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی کار شده است و هدف از ارائه آن بررسی وجوه افتراق و اشتراک قرارداد مشارکت مدنی در نظام بانکداری ایران با دیگر قراردادهای مشارکت مدنی و شناسایی چالشها و ارائه راهکار مناسب در این امر می باشد.

کلیدواژه ها:

عقد ، مشارکت مدنی ، اشاعه ، بانک ها ، سود و زیان