تحلیل انتقادی گفتمان رمان وضعیت بی عاری اثر حامد جلالی بر اساس رویکرد فرکلاف

تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی است که با تحلیل سطوح مختلف زبان، بافت متن را بررسی کرده اندیشه های پنهانی نویسنده را مشخص می کند. فرکلاف یکی از نظریه پردازان تحلیل گفتمان انتقادی است که زبان را به مثابه کرداری اجتماعی می داند که با ایدئولوژی پیوند خورده است. وی برای بررسی انتقادی گفتمان متن سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین را پیشنهاد می کند. از آن­جا که شاعران و نویسندگان در هر دوره ای به مسائل اجتماعی و سیاسی مختلف توجه نشان می دهند، متون ادبی نیز حاصل شرایط جامعه هستند. در پژوهش حاضر سعی بر آن است با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی رمان وضعیت بی عاری اثر حامد جلالی را با استفاده از رویکرد فرکلاف تحلیل و تبیین کرد تا چگونگی نگرش نویسنده به مسائل اجتماعی بررسی شود و فرآیندهای موثر در تولید متن مشخص گردد. بر اساس پژوهش های انجام شده این داستان در سطح توصیف، ویژگی های صوری زبان مثل ایجاد تقابل های معنایی، غلبه وجه خبری، جملات معلوم و...اندیشه های خود را منعکس کرده است. در سطح تفسیر و تبیین نویسنده تحت­تاثیر گفتمان انقلاب اسلامی است. می توان گفت اگرچه نویسنده داستانی عاشقانه را برای مخاطب خود بیان می کند؛ اما در خلال این داستان به صورت ضمنی از گفتمان حاکم بر جامعه عصر خود حمایت می کند و ایدئولوژی نویسنده پشت زبان پنهان گردیده است.

کلیدواژه ها:

تحلیل گفتمان انتقادی ، جلالی ، رمان ، فرکلاف ، وضعیت بی عاری