بررسی خوراک مردمان عهد باستان با رویکرد اجتماع محور

کشاورزی و دامداری همچنان به عرصه حیات خویش در ایران ادامه می دادند و با توصیف هایی که مورخانی چون هرودوت، کتسیاس وپلوتارک ... از سرزمین پارس و دیگرسرزمین های تحت سلطه ی هخامنشیان ارائه کرده اند، نام محصولاتی چون خرما، گندم، انجیر، توت، آلو، سیب، گلابی، به، بادام، پسته و میوه هایی که در آن عهد «میوه های پارسی» مشهور بوده اند شامل انار،هلو و مرکبات دیگری است که فقط در منابع قدیمی ذکر شده اند. همچنین نان، شیرینی و پوره هایی که از غلات و میوه ها تهیه می کردند، در سفره های ایرانیان هخامنشی به چشم می آید. درگل نوشته های تخت جمشید که به زبان عیلامی نگارش شده اند؛ لیست جیره های غذایی حک شده، که به کارگرانی که در ساخت و ساز عمارت تخت جمشید مشغول به کار بودند، پرداخت و دراین لیست ها از جو، شراب و گوسفند بیشتر نام برده شده است. نگارنده براین باور است، اگر در این گل نوشته ها از گندم کمتر نام برده شده به مساله مهم منزلت اجتماعی و شرایط کشاورزی آن روزگاران بازمی گردد. خاندان شاهی و اشخاص با رتبه های بالای دولتی و دیوانی ،گندم استفاده می کردند، و همچنین شرایط جوی و کشاورزی؛ زمین ها را بیشتر مستعد پرورش جو کرده بود تا گندم. گل نوشته ها نکاتی درباره فرهنگ غذایی مردم در عهد هخامنشی را نمودار می سازند. زنان متخصص، مادران باردار و مادران پسرزا ،جیره غذایی را دریافت می داشتند که کمتر از جیره مردان نبود. شرایط اقتصادی در دوره هخامنشی دارای ثبات بیشتری نسبت به دوره های بعدی بوده، لذا مردم عامه با خیال راحت تر و با سفره ایی پربارتر غذا می خوردند. البته مورخان یونانی نگاهی اغراق آمیز به سفره شاهی، همچنین به فرهنگ و آداب غذا خوردن ایرانیان عهد هخامنشی داشتند، به نظر نگارنده کافی است عناصر غلو و اغراق گویی از گزارش های ایشان برداشته شود، تا تصویری واضح تر از فرهنگ معیشتی ایشان به دست آید. به عنوان مثال با حذف اعداد و ارقام از لیست خوراک هایی که بر روی ستون مفرغی نگاشته شده بود و اسکندر از دیدن آنها به شگفت می آمد، بیشترمی توان به زبردستی و مهارت ایرانیان در آشپزی،عادات و فرهنگ غذایی آن دوران معطوف داشت.

کلیدواژه ها:

مادها ، هخامنشیان ، خوراک