سیر تحول محتوای کتابهای درسی ادبیات فارسی دوره متوسطه

کتاب های درسی ادبیات فارسی در دوره متوسطه، همواره نقشی کلیدی در انتقال مفاهیم زبانی، فرهنگی، اخلاقی و تاریخی به نسل نوجوان داشته اند. این کتاب ها، نه تنها ابزار آموزشی صرف نیستند، بلکه بازتابی از رویکردهای ایدئولوژیک، فرهنگی و تربیتی نظام آموزشی در هر دوره اند. از این رو، بررسی تحولات محتوایی آن ها می تواند به درک بهتر جهت گیری های سیاست گذاران آموزش و پرورش، ارزش ها و باورهای فرهنگی غالب، و نیز نحوه مواجهه با ادبیات به عنوان یک ابزار تربیتی و هویتی منجر شود. مقاله حاضر، با رویکردی مروری، به تحلیل و بررسی سیر تحول محتوای کتاب های درسی ادبیات فارسی در مقطع متوسطه از ابتدای تاسیس نظام آموزشی نوین در ایران تاکنون می پردازد. تمرکز این پژوهش بر بررسی جنبه های مختلف این تحولات شامل نوع گزینش متون، سبک نگارش، رویکردهای آموزشی، مولفه های فرهنگی و تربیتی، و میزان توجه به ادبیات معاصر و کلاسیک است. یافته های حاصل از بررسی منابع و اسناد آموزشی نشان می دهند که محتوای کتاب های درسی ادبیات فارسی در این دوره، متاثر از دگرگونی های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور، روندی متغیر و گاه متضاد را طی کرده است. از تسلط رویکردهای سنتی در دهه های ابتدایی گرفته تا حرکت به سوی محتوایی تحلیلی تر، مهارت محور و فرهنگی–اجتماعی در سال های اخیر، این سیر تحول، بازتابی از چالش ها و تلاش ها برای تطبیق ادبیات با نیازهای نسل جدید و الزامات آموزشی نوین است. این مقاله می کوشد با ارائه تصویری جامع از این روند، زمینه ای برای بازنگری در ساختار محتوایی کتاب های ادبیات فارسی در دوره متوسطه فراهم آورد.

کلیدواژه ها:

کتاب درسی ادبیات فارسی ، تحول محتوایی ، دوره متوسطه ، تحلیل محتوای درسی ، آموزش زبان و ادبیات فارسی