کمی سازی اثرات پرایمینگ بذر با پتاسیم سیلیکات بر صفات جوانه زنی و شاخص های رشد باقلا (Vicia faba L.) تحت تنش شوری با استفاده از مدل های تجربی

تنش شوری یکی از عوامل محدودکننده رشد و تولید گیاهان در نواحی خشک و نیمه خشک جهان محسوب می شود. کاربرد پتاسیم سیلیکات به عنوان دومین عنصر رایج موجود در خاک، یکی از راهکارهای مورد استفاده در کاهش اثر تنش های محیطی مانند شوری شناخته شده است. در این پژوهش، اثرات پرایمینگ با پتاسیم سیلیکات بر خصوصیات جوانه زنی بذر و شاخص های رشد باقلا تحت شرایط تنش شوری در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه دانشگاه ایلام در بهار سال ۱۴۰۳ انجام گردید. عوامل آزمایش شامل پتاسیم سیلیکات در چهار سطح (۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی گرم در لیتر پتاسیم سیلیکات) و پنج سطح تنش شوری شامل (۰، ۱، ۴، ۸ و ۱۰ دسی زیمنس بر متر) بودند. نتایج نشان داد که تحت شرایط تنش شوری ۱۰ دسی زیمنس بر متر، کاربرد ۱۵۰ میلی گرم در لیتر پتاسیم سیلیکات باعث افزایش درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه، وزن خشک ساقه چه و ریشه چه به ترتیب به میزان ۷/۲۶، ۷/۲۶، ۱/۴۴، ۵/۶۶ و ۶/۶۵ درصد در مقایسه با عدم کاربرد آن می شود. براساس معادله ماس و هافمن، حد آستانه تنش شوری در باقلا با کاربرد ۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی گرم در لیتر پتاسیم سیلیکات به ترتیب ۵۲/۰، ۶۲/۰، ۲۲/۰ و ۳۲/۱ دسی زیمنس بر متر و شیب کاهش آن نیز ۴۸/۵، ۱۷/۵، ۹۳/۴ و ۲۲/۴ بود. براساس مدل نمایی، بیشترین درصد جوانه زنی بذر باقلا با کاربرد ۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی گرم در لیتر پتاسیم سیلیکات به ترتیب ۳۳/۸۹، ۹۴/۹۴، ۴۸/۹۷ و ۷۷/۹۴ به دست آمد. براساس مدل سه پارامتری سیگموئیدی، سطحی از تنش شوری که باعث کاهش ۵۰ درصد جوانه زنی بذر باقلا می شود با کاربرد ۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی گرم در لیتر پتاسیم سیلیکات به ترتیب ۷۵/۸، ۴۱/۹، ۳۸/۹ و ۱۰/۱۰ دسی زیمنس بر متر بود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که گیاه باقلا یک گیاه حساس به شوری است. به طور کلی، پرایمینگ بذر با پتاسیم سیلیکات با غلظت های ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی گرم در لیتر، توانایی کاهش اثرات تنش شوری در باقلا را دارد و می تواند در افزایش تحمل گیاه باقلا در برابر تنش شوری نقش مهمی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

آب شور ، درصد جوانه زنی ، سیلیکون ، مدل سازی