بررسی فنوتیپی و ژنوتیپی فراوانی بتالاکتامازهای وسیع‎الطیف (ESBLs) در جدایه‎های اشریشیا کلی مدفوعی جوجه شترمرغ در شمال شرق ایران

زمینه مطالعه: اشریشیا کلی بخشی از فلور طبیعی دستگاه گوارش در پرندگان، از جمله شترمرغ بوده و باعث عفونت های روده­ای می­شود. داروهای ضد باکتریایی، همانند داروهای بتالاکتام به طور گسترده برای کاهش خسارات ناشی از عفونت با  اشریشیا کلی در پرندگان استفاده می­شوند، اما تولید بتالاکتامازهای وسیع­الطیف توسط برخی سویه­ها، درمان عفونت­های مرتبط با این ارگانیسم را ناموفق ساخته است.هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی فنوتیپی و ژنوتیپی بتالاکتامازهای وسیع­الطیف در جدایه­های اشریشیا کلی مدفوعی در جوجه شترمرغ­های سالم و دارای علائم گوارشی در شمال شرق ایران انجام شد.روش‎کار: مطالعه حاضر به صورت توصیفی مقطعی بر روی ۱۲۱ جدایه اشریشیا کلی مدفوعی جوجه شترمرغ­ها در سال ۱۴۰۱ انجام شد. بدین منظور ۱۲۱ سواب­ کلوآک از ۵۳ جوجه­ به ظاهر سالم و ۶۸ جوجه­ با عوارض گوارشی واقع در مزارع استان­های خراسان جنوبی و رضوی گرفته شد. سواب­ها از نظر حضور باکتری اشریشیا کلی روی محیط­های انتخابی کشت داده شدند و پس از رشد، آزمایشات بیوشیمیایی آن را تایید کرد. حساسیت جدایه­ها به آنتی­بیوتیک­های مختلف با استفاده از دیسک دیفیوژن به روش کربی بوئر انجام شد. تمام جدایه­ها جهت حضور بتالاکتامازهای وسیع­الطیف به روش دیسک ترکیبی بررسی شدند. برای جست وجو و شناسایی ژن­های بتالاکتامازهای وسیع­الطیف مربوط به خانواده­های SHV ، TEM، CTX-M و OXA از آزمون PCR استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده­های توزیع ژن­ها با استفاده از نرم­افزار SPSSنسخه ۲۱ و آزمون مربع کای (Chi-squared test) صورت گرفت.نتایج: در آزمون حساسیت آنتی­بیوتیکی جدایه­ها، بیشترین مقاومت و حساسیت را به ترتیب نسبت به لینکومایسین (۱۰۰ درصد) و سفتیوفور (۴۲/۸۸ درصد) نشان دادند. از مجموع ۱۲۱ جدایه اشریشیا کلی مورد مطالعه ۴۲ (۷/۳۴ درصد) جدایه (۲۱ جدایه از ۵۳ جدایه سالم و ۲۱ جدایه از ۶۸ جدایه بیمار) حداقل از نظر حضور یکی از ژن­ها مثبت بودند. ژن­  blaTEMبا حضور در ۳۷ (۵/۳۰ درصد) جدایه بیشترین فراوانی را داشت که شامل ۱۷ جدایه سالم و ۲۰ جدایه بیمار و در مقابل ژن blaCTX-M تنها در ۵ (۱/۴ درصد) جدایه مشاهده گردید که شامل ۳ جدایه سالم و ۲ جدایه بیمار بود. در بررسی فنوتیپی در مجموع ۱۳ (۷۴/۱۰ درصد) جدایه به عنوان ایزوله­های مولد بتالاکتامازهای وسیع الطیف شناسایی شدند که در ۵ جدایه هیج ژن بتالاکتامازی از وسیع­الطیف شناسایی نشد. ۲ جدایه دارای ژن بتالاکتامازی TEM، ۵ جدایه به طور هم زمان دارای هر ۴ ژن بتالاکتامازیSHV ،TEM ، CTX-M، OXA و ۱ جدایه دارای ۳ ژن بتالاکتامازیSHV ،  TEMو OXA بود. ارتباطی از لحاظ آماری بین توزیع ژن­ها در جوجه شترمرغ­های سالم و بیمار مشاهده نشد.نتیجه­گیری نهایی: در بررسی­های فنوتیپی و ژنوتیپی، حضور بتالاکتامازهای وسیع الطیف، به ترتیب ۱۳ و ۴۲ جدایه مثبت شناخته شدند. در ۵ جدایه مثبت فنوتیپی، هیچ یک از ژن های بتالاکتامازی وسیع­الطیف مورد بررسی شناسایی نگردید. از ۴۲ جدایه مثبت ژنوتیپی، ۳۴ جدایه تظاهر فنوتیپی نداشتند. ژن blaTEM در جدایه­های اشریشیا کلی مدفوعی جوجه شترمرغ­ها دارای بالاترین فراوانی بود.

کلیدواژه ها:

اشریشیا کلی ، بتالاکتامازهای وسیع الطیف ، جوجه شترمرغ ، حساسیت آنتی بیوتیکی ، واکنش زنجیره ای پلیمراز