زمین شیمی و کانی شناسی زینسین دولومیت در کانسار تنگ دزدان (فریدون شهر- غرب استان اصفهان)

کانسار روی و سرب تنگ دزدان در ۲۵ کیلومتری شهرستان فریدون شهر و در بخش میانی پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد. واحدهای سنگی از قدیم به جدید شامل ولکانیک های سبزرنگ، ماسه سنگ آهکی، آهک بلورین، آهک تا آهک دولومیتی و آهک خاکستری متعلق به ژوراسیک- کرتاسه و آبرفت های عهد حاضر هستند. واحد آهک تا آهک دولومیتی با تماس عادی بر روی ولکانیک های سبزرنگ قرار داشته و میزبان کانی سازی روی است. در این ناحیه زینسین دولومیت توسط مقادیر متفاوتی از روی و نیز مقادیر کمتری سرب و کادمیوم در شبکه آن قابل تشخیص است. در ناحیه مورد بررسی مجموعه ای از کانه های روی و به مقدار کمتر سرب تشکیل شده است که مهم ترین آنها در بخش برو ن زاد شامل اسمیت زونیت، همی مورفیت و سروزیت و در بخش درون زاد اسفالریت و پیریت هستند. انجام تجزیه پراش پرتو ایکس با روش مرسوم نشان دهنده حضور دولومیت، اسمیت زونیت و اسفالریت است. با تغییر شرایط تجزیه و با افزایش میزان روی در زینسین دولومیت ها، مولفه های شبکه ای نیز افزایش می یابند که نشان دهنده رابطه مستقیم بین میزان روی در شبکه دولومیت با مولفه های شبکه ای است. بررسی نمونه زینسین دولومیت به روش دماسنجی تفاضلی نشان دهنده کاهش نقطه گرماگیر و تاثیر جانشینی روی در ساختار دولومیت است. تجزیه نقطه ای نمونه های زینسین دولومیت نشان دهنده جانشینی منیزیم با روی است. بر این اساس، جانشینی دولومیت توسط زینسین دولومیت برون زاد بخشی از فرایند کانی سازی بوده و با پیشرفت فرایند تشکیل زینسین دولومیت و دولومیت زدایی در نهایت به تشکیل کانی های غیرسولفیدی روی مانند اسمیت زونیت منجر می شود.

کلیدواژه ها:

زمین شیمی ، کانی شناسی ، زینسین دولومیت ، اسمیت زونیت ، تنگ دزدان ، پهنه سنندج- سیرجان